раство́рны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да раствору; прызначаны для прыгатавання раствору. Хутка Зіна пачала працаваць мулярам, а Зоя пайшла ў брыгаду на растворны вузел. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самаадда́ча, ‑ы, ж.
Поўная аддача ўсіх сіл, здольнасцей, ведаў якой‑н. справе. Працаваць з поўнай самааддачай. □ Гэтая сцэна [са спектакля «Жывы труп»] можа служыць узорам акцёрскай натхнёнасці і самааддачы. Сабалеўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вары́цца, вару́ся, ва́рышся, ва́рыцца; незак.
1. Гатавацца кіпячэннем на агні.
Булён варыцца.
Бульба варыцца.
2. Падвяргацца апрацоўцы шляхам кіпячэння, плаўлення.
Клей варыцца.
Сталь варыцца.
◊
Варыцца ў сваім (уласным) саку — жыць або працаваць, не падтрымліваючы сувязі з іншымі, не выкарыстоўваючы іх вопыт.
|| зак. звары́цца, звару́ся, зва́рышся, зва́рыцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
разукамплектава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак.
1. што. Зняўшы або прыняўшы часткі абсталявання, прывесці (прадпрыемства, механізм) у стан немагчымасці працаваць, дзейнічаць.
2. каго-што. Парушыць цэласнасць чаго-н. укамплектаванага, скамплектаванага.
Р. звяно.
Р. бібліятэку.
|| незак. разукамплекто́ўваць, -аю, -аеш, -ае; наз. разукамплекто́ўванне, -я, н. іразукамплектава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Акру́таць ’даглядаць жывёлу’ (Інстр. III). Відаць, да круціць (гл.). Ці, можа, звязана паходжаннем з літ. krutė́ti ’рухацца, працаваць, гаспадарыць’ (Міхневіч, вусн. паведамл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
По́рацца, по́рыцца ’працаваць у хаце, па гаспадарцы’ (нараўл., Арх. ГУ; Сл. Брэс., Ян., ТС; брагін., Нар. словатв.), ’корпацца’ (Мат. Гом.), по́ранне ’работа на гаспадарцы’ (Ян.). Прасл. *porati sę ’знаходзіцца ў руху’, параўн. укр. по́ратися ’працаваць, гаспадарыць, прыбіраць’, польск. porać się ’клапаціцца, круціцца ў працы, рабіць старанна і доўга’, чэш. párati se ’рабіць чорную, брудную работу’, чэш. дыял. párat se ’капашыцца, працаваць павольна’. Казлова (Регионализмы, 11) выводзіць з прасл. дыял. *porati ’дзейнічаць, рабіць’, рэканструяванага на базе н.-луж. poraś ’прывесці ў рух’ (Трубачоў, Серболуж. сб., 168); параўноўваюць з рус. отпо́р ’адпор, супраціў’, порно́й ’моцны, здаровы’, што ўзыходзіць да *perti (гл. перці), гл. Шустар-Шэўц, 2, 1134. Куркіна (Этимология–1994–1996, 53) выводзіць з *porati, ітэратыў да *porti ’пароць’ з далейшым развіццём ’нешта рабіць, займацца, корпацца’, што падаецца больш верагодным. Банькоўскі (2, 703–704) польск. porać się ’працаваць па дому’ лічыць запазычаннем з усх.-слав. Гл. таксама поркацца, поркаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
múrksen
vi разм.
1) дрэ́нна працава́ць, халту́рыць
2) запіна́цца
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
schúften
vi працава́ць не разгіна́ючы спі́ны, (і)рва́ць жы́лы
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Барля́ць ’пераліваць, узбоўтваць; працаваць без толку’ (Касп.). Параўн. рус. дыял. (пск., вяц., ноўгарад.) бурли́ть ’муціць, мяшаць ваду, пераліваць вадкасць’. Гл. бурлі́ць, буры́ць 2.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Завіха́цца ’спяшацца працаваць’ (Жд. 3). Рус. пск. завиха́ться ’качацца’, бранск. ’ламацца, вярцецца, мітусіцца’. Ад віхаць (гл.) з прэфіксам за‑ і постфіксам ‑ца (< -ся).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)