куры́ны Hühner-;
куры́ныя я́йкі Hühnereier pl;
куры́ная слепата́ мед Náchtblindheit f -, Hemeralopíe f -; бат Háhnenfuß m -es, -füße, Ranúnkel f -, -n;
куры́ная па́мяць schwáches Gedächtnis
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
свядо́масць ж тс псіхал, філас Bewússtsein n -s; Besínnung f - (памяць, пачуццё, развага);
быццё вызнача́е свядо́масць das Sein bestímmt das Bewússtsein;
рост свядо́масці zúnehmende Bewússtseinsreife
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
Па́сія 1 ’набажэнства пасля вячэрні ў нядзелі Вялікага посту ў памяць пакут Госпада — чытанне перадвялікадных евангелляў’ (Нас.). З польск. pasja ’пакуты Госпада’, якое з лац. passio < pati ’цярпець, пераносіць пакуты’ (Брукнер, 398).
Па́сія 2 ’раздражнёнасць, раз’юшанасць, лютасць’ (Нас.), ст.-бел. пассия, пассыя ’страсць’ (пач. XVII ст.) запазычана са ст.-польск. passyja ’тс’, якое з лац. passio, ‑ōnis ’страсць, афект’ (Булыка, Лекс. запазыч., 136; Варш. сл., 4, 75).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Па́талач ’пасеў, вытаптаны свойскімі жывёламі’ (Нас.), паталочышча ’выкачанае, вытвптанае месца на траве, пяску або снезе’ (Сцяшк.), гом. потолочыць ’памяць рунь, траву, пасевы’ (Выг.). Укр. патолоч, потолоччя ’вытаптанае засеянае поле’, ’месца, дзе драпежнік з’еў сваю ахвяру’, ’складзеныя для прасыхання каноплі’, лемк. патолоча ’маленькае возера’, рус. патолока ’вытаптаныя пасевы’. Nomen асіі да прасл. potelkti > патаўчы (гл.). рус. потолочь, укр. потовкти ’патаптаць, патаўчы’ (Борысь, Prefiks., 19, 32–34).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дэклама́цыя, ‑і, ж.
Выразнае чытанне мастацкіх твораў на памяць; майстэрства выразнага чытання. Шапятовіч праваліўся з сваёй дэкламацыяй: сам ледзь не плакаў, чытаючы творы, а хлопцы засталіся абыякавымі. Кучар. // перан. Штучна прыўзнятая манера гаварыць. Сустракаюцца ў .. [зборніку] і творы, якія з’яўляюцца мімалётным водгукам на падзеі, і творы, у якіх пачуццё падменена дэкламацыяй. Шкраба.
[Ад лац. deklamatio — выпрацоўка красамоўства.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трэнірава́ць
1. спарт trainíeren [trɛ- i tre-] vt;
трэнірава́ць кама́нду éine Mánnschaft trainíeren vt; sich üben (in D); (навыкі і г. д.) éinüben vt;
трэнірава́ць па́мяць sein Gedächtnis trainíeren
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
oblivion
[əˈblɪviən]
n.
1) забыцьцё n., няпа́мяцтва n.
to pass into oblivion — пайсьці́ ў забыцьцё, быць забы́тым
2)
а) бяспа́мяцтва n.
б) забы́ўлівасьць, няпа́мятлівасьць f.; блага́я па́мяць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
измени́тьII сов. (кому, чему) здра́дзіць;
измени́ть ро́дине здра́дзіць радзі́ме;
измени́ть дру́жбе здра́дзіць дру́жбе;
измени́ть привы́чке змяні́ць (перамяні́ць) звы́чкі;
па́мять ей измени́ла па́мяць ёй здра́дзіла.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
учэ́пісты, ‑ая, ‑ае.
1. Здольны чапляцца, хапацца і моцна трымацца за каго‑, што‑н. Учэпістыя кіпцюры. □ На вяршынях дрэў і кустах павісла ўчэпістае павуцінне. Даніленка. У жылістых, учэпістых руках старога ўгадвалася немалая сіла. Васілёнак.
2. перан. Які хутка падмячае, добра запамінае што‑н. (пра погляд, памяць, розум і пад.). [Камандзір] акінуў Якімку кароткім учэпістым позіркам і спытаў: — У атрад, значыць, прыйшоў? Ваяваць? Курто. Палкоўнік нахіліўся над картай і паўтарыў усё, што расказаў Мікола. Памяць у чалавека была на дзіва ўчэпістая — нічога не прапусціў. Новікаў.
3. перан. Які ўмее прыстасавацца да чаго‑н. і выкарыстаць для сябе; які настойліва дабіваецца сваёй мэты. Фёдар адразу развінуў бурную дзейнасць. Ён паказаў сябе чалавекам напорыстым і ўчэпістым. Кірэенка. [Фрунзе:] — Яна [Насця] ўчэпістая... верхаводзіць у гімназіі... Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
odświeżyć
зак. асвяжыць, абнавіць;
odświeżyć komu pamięć — асвяжыць каму памяць; асвяжыць у памяці ў каго
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)