агні́сты, -ая, -ае.
1. гл. агонь.
2. Які свеціцца як агонь, падобны да яго колерам, адлівае фарбамі агню.
Агністае лісце на дрэве.
3. Гарачы, пякучы як агонь.
Агністая спёка.
4. перан. Палымяны, бліскучы (пра вочы, позірк).
Агністыя вочы.
5. перан. Палымяны, натхняльны, гарачы.
Агністая прамова.
|| наз. агні́стасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Ламбы, ламбʼэ, лэмбы, ламбачкі, лэмп, ломб, ламбук, лым‑ бук, ламбяк, ламбукі, ламбуке, лымбукі, ламбякі ’сцяблы і лісце буракоў’, ’сцяблы гарбуза, сланечніка, тытуню, бобу, бульбы, зелля’, ’кветаноснае сцябло цыбулі’, ’стрыжань птушынага пяра’ (гродз., ДАБМ, З нар. сл., Сл. паўн.-зах.). Балтызм. Параўн. літ. lämbas і lambas ’сакавітая гародніна, трава і лісце са сцябламі’, ’пер’е цыбулі’, ’націна буракоў’, літ. lambal ’суп з бацвіння’. Тое ж Грынавецкене і інш., Liet. term., 181.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Марочыны ’сцёблы і лісце гароху’ (расон., ДАБМ, к. 278). Паводле падабенства, у выніку семантычнага пераносу з мароча, мярэча (гл.) ’гушчыня лесу, праз якую цяжка прайсці’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прылі́стак, прылісьцік ’лістападобны парастак, які знаходзіцца ў аснове ліста некаторых раслін’ (Ласт., Байк. і Некр., ТСБМ). Лексікалізацыя словазлучэння пры лісце; параўн. аналагічнае ўкр. при́листок ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вінье́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Аздабленне ў выглядзе невялікага малюнкана загаловачным лісце кнігі, у пачатку або ў канцы раздзела, у альбоме.
[Фр. vignette.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зжаўце́лы, ‑ая, ‑ае.
Які зжаўцеў, стаў жоўтым. Груша на дварэ пад акном бадай што ўжо голая: апошняе зжаўцелае лісце яе ападае ціха і бесперастанку. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паабрыва́цца, ‑аецца; зак.
Абарвацца — пра ўсё, многае. Канаты паабрываліся. □ Падзьмуў з мора вецер, нагнаў хмар, зашамацела лісце на дрэвах,.. паабрывалася і пакацілася па асфальце. Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тлець, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., тле́е; незак.
1. Гніючы, разбурацца; трухлець, парахнець.
Тлее апалае лісце.
2. Гарэць без полымя; слаба падтрымліваць гарэнне.
Асіна не гарыць, а тлее.
3. перан. Існаваць скрыта, слаба праяўляцца дзе-н. (пра жыццё, пачуцці і пад.).
У душы тлела надзея.
|| наз. тле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ка́сія
(лац. cassia, ад гр. kasia)
травяністая расліна сям. бабовых з жоўтымі кветкамі ў гронках, пашыраная ў тропіках і субтропіках, лісце і плады якой выкарыстоўваюцца як слабіцельны сродак.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ву́сень, ‑я, м.
Лічынка матыля, падобная на чарвяка. Аднойчы.. [Ксеня] знайшла на яблыні вусеня, страшэнна перапужалася. Дуброўскі. // у знач. зб. Вусень пааб’ядаў вясною лісце ў садзе. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)