ячэ́йка, ‑і, ДМ ячэйцы; Р мн. ячэек; ж.

1. Паглыбленне, адтуліна (у цэлай сістэме падобных), кожнае асобнае звяно ў чым‑н. Ячэйкі сотаў. Зубныя ячэйкі. □ — У кожнай культурнай канюшні.. павінны быць.. ячэйкі на кожнага каня. Мележ.

2. Невялікая арганізацыйная група; адзінка, якая ўваходзіць у склад якога‑н. буйнога аб’яднання. [Лютынскі:] Я хачу да якой-небудзь вытворчай ячэйкі прымацавацца. Крапіва. Аднойчы да члена падпольнай ячэйкі Ільі Паша звярнуліся з прапановай паставіць у яго хаце друкарскі станок. Карпюк. Успомнім хоць бы гады Вялікай Айчыннай вайны, калі савецкая сям’я, як маленькая ячэйка вялікай Савецкай Радзімы, была падвергнута суроваму выпрабаванню. «Беларусь». // Уст. Пярвічная арганізацыя якога‑н. таварыства, саюза. У школе ўсё жыццё пачало кружыцца наўкола ячэйкі. Галавач. Увечары ў хаце адной дзяўчыны, што жыла са старой маці, сабралася ўпотай восем чалавек: пяць хлопцаў і трое дзяўчат — вясковая ячэйка. Хадкевіч.

3. Адзіночны стралковы акоп. Былі таксама ячэйкі для стралкоў. Кулакоўскі. Пад дрэвамі, пад кустамі былі ячэйкі-акопчыкі. Ермаловіч.

•••

Камсамольская ячэйка — назва пярвічнай арганізацыі ВЛКСМ да 1934 г.

Партыйная ячэйка — назва пярвічнай арганізацыі ВКП (б) да 1934 г.

Ячэйка памяці — састаўная частка збіральніка запамінальнага блока; элемент памяці вылічальнай машыны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зайти́ сов., в разн. знач. зайсці́, мног. пазахо́дзіць;

далеко́ зайти́ далёка зайсці́;

зайти́ в реда́кцию зайсці́ ў рэда́кцыю;

зайти́ за това́рищем зайсці́ па тава́рыша;

зайти́ за дом зайсці́ за дом;

со́лнце зашло́ со́нца зайшло́;

разгово́р зашёл о литерату́ре гу́тарка зайшла́ пра літарату́ру;

зайти́ с пра́вой стороны́ зайсці́ з пра́вага бо́ку;

зайти́ в чём-л. сли́шком далеко́ зайсці́ ў чым-не́будзь ве́льмі далёка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

ла́па в разн. знач. ла́па, -пы ж.;

ла́пы медве́дя ла́пы мядзве́дзя;

у него́ не ру́ки, а настоя́щие ла́пы у яго́ не ру́кі, а сапра́ўдныя ла́пы;

на ла́пах ёлки лежи́т снег на ла́пах е́лкі ляжы́ць снег;

ла́па культива́тора ла́па культыва́тара;

◊

попа́сть в ла́пы тра́піць у ла́пы;

наложи́ть ла́пу на что́-л. налажы́ць ла́пу на што-не́будзь;

дать в ла́пу даць у ла́пу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

да​II союз

1. (соединительный) ды;

день да ночь дзень ды ноч;

2. (противительный) ды; (но) але́;

хо́чет, да не мо́жет хо́ча, ды (але́) не мо́жа;

3. (в начале предложения с оттенком заключительности, в середине предложения для усиления следующего слова) ды;

да сде́лайте же ды зрабі́це ж;

он когда́-нибу́дь да вернётся ён калі́-не́будзь ды ве́рнецца;

◊

да и то́лько ды і то́лькі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

прича́стный​II (имеющий отношение) які́ (што) ма́е дачыне́нне (да каго, да чаго), які́ (што) прычыня́ецца (да каго, да чаго); заме́шаны (у чым); звя́заны (з чым);

быть прича́стным к иску́сству мець дачыне́нне (прычыня́цца) да маста́цтва;

быть прича́стным к де́лу быць заме́шаным у спра́ве;

быть прича́стным к чему́-л. мець дачыне́нне (прычыня́цца) да чаго́-небудзь;

он к ним не прича́стен ён з і́мі не звя́заны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

про предлог с вин.

1. пра (каго, што); аб (кім, чым);

говори́ть про кого́-л. гавары́ць пра каго́-не́будзь;

2. (для, ради) для (каго, чаго);

э́то не про тебя́ пи́сано разг. гэ́та не для цябе́ пі́сана;

◊

про себя́ сам сабе́; (тихо) паці́ху;

ду́мать (чита́ть) про себя́ ду́маць (чыта́ць) сам сабе́;

про запа́с у запа́с;

ни за что ни про что без дай прычы́ны.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

проце́сс в разн. знач. працэ́с, -су м.;

проце́сс разви́тия працэ́с развіцця́;

произво́дственный проце́сс вытво́рчы працэ́с;

проце́сс тво́рчества працэ́с тво́рчасці;

проце́сс в лёгких мед. працэ́с у лёгкіх;

уголо́вный проце́сс юр. крыміна́льны працэ́с;

гражда́нский проце́сс юр. грамадзя́нскі працэ́с;

бракоразво́дный проце́сс юр. шлюбаразво́дны працэ́с;

вести́ с ке́м-л. проце́сс ве́сці з кім-не́будзь працэ́с;

вы́играть проце́сс вы́йграць працэ́с;

в проце́ссе (чего) у працэ́се (чаго).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

подчиня́ть несов.

1. (покорять) пакара́ць;

2. (ставить в зависимость) падпарадко́ўваць;

подчиня́ть своё поведе́ние устано́вленным пра́вилам падпарадко́ўваць свае́ паво́дзіны вы́значаным пра́вілам;

подчиня́ть кого́-л. своему́ влия́нию падпарадко́ўваць каго́-не́будзь свайму́ ўплы́ву;

подчиня́ть зако́ну падпарадко́ўваць зако́ну;

3. (ставить под непосредственное руководство — по службе, работе) паднача́льваць;

4. грам. падпарадко́ўваць;

одно́ гла́вное предложе́ние мо́жет подчиня́ть себе́ не́сколько прида́точных адзі́н гало́ўны сказ мо́жа падпарадко́ўваць сабе́ не́калькі дада́ных;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

согла́сие ср.

1. зго́да, -ды ж.;

дать согла́сие на что́-л. даць зго́ду на што-не́будзь;

жить в согла́сии жыць у зго́дзе;

прийти́ к согла́сию прыйсці́ да зго́ды;

в согла́сии у адпаве́днасці (з чым), паво́дле (чаго), зго́дна (з чым);

в согла́сии с пра́вилами у адпаве́днасці з пра́віламі, паво́дле пра́віл, зго́дна з пра́віламі;

2. (соразмерность) зла́джанасць, -ці ж.; (гармония) гармо́нія, -ніі ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

стере́ть сов.

1. в разн. знач. сце́рці, мног. пасціра́ць;

стере́ть пыль со стола́ сце́рці пыл са стала́;

вре́мя стёрло оби́ду перен. час сцёр кры́ўду;

2. (трением повредить кожу) сце́рці, мног. пасціра́ць, наму́ляць, мног. панаму́льваць;

стере́ть но́гу во вре́мя ходьбы́ сце́рці (наму́ляць) нагу́ ў час хады́;

◊

стере́ть в порошо́к (кого-л.) сце́рці на парашо́к (каго-небудзь);

стере́ть с лица́ земли́ сце́рці з зямлі́;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)