ве́даць

1. (знаць) wíssen* vt;

я гэ́та до́бра ве́даю ich weiß es gut;

я аб гэ́тым нічо́га не ве́даю ich weiß nichts davón;

2. (мець веды) kénnen* vt;

ён ве́дае жыццё er kennt das Lében;

ве́даць на па́мяць áuswendig kénnen* [wíssen*, können*];

3. (каго-н, быць знаёмым) kénnen*;

я яго́ ма́ла ве́даю ich kénne ihn kaum;

4. (умець, разумець) kénnen* vt, können* vt, verstéhen* vt;

ён ве́дае сваю́ спра́ву er verstéht séine Sáche;

ён ве́дае ў гэ́тым толк разм er kennt sich da(rín) aus, er weiß da(rín) Beschéid;

◊ ве́даць не ве́даю разм ich weiß von nichts, mein Náme ist Háse

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)

Ars neminem gravat

Рамяство нікому не ў цяжар.

Ремесло никого не тяготит.

бел. 3 рамяством дружыць ‒ у жыцці не тужыць. Што умеем, тое за плячыма не носім. Масцярство за плячмі не носяць, а з ім добра. Рамяство піць-есці не просіць, а само корміць.

рус. Ремесло за плечами не носят, с ним хлеба не просят. Ремесло не коромысло ‒ плеч не оттянет. У ремесла нет промысла. Ремесло пить-есть не просит, а хлеб приносит/а само кормит. Ремесло за плечами не висит. Ремесло за плечами не висит, а ко времю годится. Мастерство за плечами не носят, а с ним ‒ добро. В дальних краях ремесло кормит. С ремеслом везде хлеб сыщешь. Ремесло ‒ золотой браслет на руке.

фр. Qui a métier a rente (У кого ремесло, у того и рента). Un métier est un fond assuré (Ремесло ‒ это обеспеченный капитал). Mieux vaut métier qu’héritage (Лучше ремесло, чем наследство). Chacun doit vivre de son métier (Каждый должен жить от своего дела).

англ. Business makes a man as well as tries him (Дело делает человека и испытывает его). Business is the salt of life (Дело ‒ соль жизни).

нем. Jegliches Handwerk nährt seinen Mann (Всякое ремесло кормит своего человека). Es ist ein schlechter Arbeitsmann, der nicht von Handwerk leben kann (Плох тот работник, который не может жить со своего ремесла). Handwerk hat goldenen Soden (Ремесло имеет золотое дно).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

mix​2 [mɪks] v.

1. зме́шваць, зме́швацца;

Oil and water don’t mix. Алей і вада не змешваюцца.

2. (with) кантактава́ць з людзьмі́;

He finds it hard to mix. Ён дрэнна кантактуе з людзьмі.

3. прыгатава́ць су́месь чаго́-н. (пра ежу, напоі)

♦

mix it up AmE, infml свары́цца

mix up [ˌmɪksˈʌp] phr. v.

1. до́бра пераме́шваць

2. пераблы́тваць;

I mixed him up with his brother. Я пераблытаў яго з братам.

3. ублы́тваць, уме́шваць;

I don’t want to become mixed up in the affair. Я не хачу ўблытвацца ў гэтую справу;

He can’t be mixed up in the murder. Не можа таго быць, каб ён быў звязаны з гэтым забойствам.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

night [naɪt] n.

1. ноч; ве́чар;

at night уначы́, уно́чы, но́ччу; уве́чары, уве́чар, ве́чарам;

by night на праця́гу ўсёй но́чы, (праз) усю́ ноч;

last night учо́ра ве́чарам;

all night long усю́ ноч напралёт

2. ве́чар, адве́дзены ці вы́значаны для яко́га-н. мерапрые́мства;

first night прэм’е́ра, пе́ршы пака́з (спектакля, цыркавой праграмы і да т.п.)

♦

at/in the dead of night глыбо́кай но́ччу; у глуху́ю по́ўнач;

night and day/day and night і дзень і ноч, уве́сь час; беспераста́нку, безупы́нна;

have an early/a late night ра́на/по́зна кла́сціся спаць;

have a good/bad night до́бра/дрэ́нна спаць;

good night! до́брай но́чы!, дабра́нач!;

make a night of it infml прагуля́ць/прап’я́нстваваць усю́ ноч

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

thing [θɪŋ] n.

1. рэч, прадме́т;

bathing things рэ́чы для купа́ння;

tea things ча́йны по́суд;

It’s just the thing we need. infml Гэта якраз тое, што нам патрэбна.

2. факт, ідэ́я;

a silly thing глу́пства

3. спра́ва, учы́нак;

a difficult thing to do ця́жкая спра́ва

4. істо́та, стварэ́нне;

a living thing жыва́я істо́та;

all things considered з улі́кам усяго́;

as things stand як скла́дваюцца абста́віны

♦

it’s a good thing (that) до́бра, што…;

do one’s own thing infml рабі́ць па-сво́йму, на свой лад;

for one thing… па-пе́ршае…;

How are things? Як маецеся?;

the thing is… спра́ва, прабле́ма ў тым…;

my dear old thing infml мой шано́ўны;

poor thing! небара́ка!

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

fit​2 [fɪt] adj.

1. (for) прыго́дны, прыда́тны;

This meat is not fit to eat. Гэта мяса не прыдатнае для ежы./Гэта мяса нельга есці.

2. (for) здаро́вы;

He is still not fit for work. Ён яшчэ не можа працаваць.

3. у (до́брай) фо́рме;

He’s very fit this season. Ён у вельмі добрай форме ў гэтым сезоне;

keep fit захо́ўваць (до́брую) фо́рму;

I run every morning to keep fit. Я займаюся бегам кожную раніцу, каб заставацца ў форме.

♦

(as) fit as a fiddle infml у до́брым здаро́ўі;

He is over ninety now, but still as fit as a fiddle. Яму зараз за дзевяноста, але ён яшчэ добра сябе адчувае.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

не, часц. адмоўная.

1. Служыць для выражэння адмоўя пры розных членах сказа.

Не заўважаць.

Жыць не аднаму.

2. Служыць адмоўным адказам на станоўчае пытанне.

Ты згодзен? — Не, не згодзен.

3. Мае значэнне няпоўнага сказа пры адмоўных адказах на пытанні; тое, што і няма (у 2 знач.).

У вас ёсць білет? — Не.

4. Ужыв. замест выказніка з адмоўем, а таксама замест словазлучэння або цэлага сказа з адмаўленнем ці проціпастаўленнем.

Трэба вызначыць, каторы партрэт зроблены добра, а каторы не.

5. Надае значэнне няпэўнасці, няпоўнага адмаўлення, непаўнаты дзеяння ці стану.

Тора не гора.

Ці гаварыць гэта, ці не гаварыць.

6. У спалучэнні з часц. «ці» ў пытальных сказах выражае мадальнае значэнне сцвярджэння або няпэўнасці, здагадкі.

Ці не лепш было б табе паехаць працаваць у вёску?

7. У спалучэнні з пытальнымі займеннікамі і прыслоўямі пры асаблівай інтанацыі вымаўлення надае сэнс станоўчага адказу. —

Ці не сустрэў у горадзе знаёмых? — Чаму не?

8. У спалучэнні з дзеясловамі, якія канчаюцца на «-ся», «-цца» і маюць прыстаўку «на-», надае значэнне немагчымасці закончыць дзеянне.

Не налюбуецца мастак роднымі краявідамі.

9. Уваходзіць у склад устойлівых словазлучэнняў: «далёка не»; «не раўнуючы, як»; «амаль не»; «бадай не»; «не раз і не два»; «не вельмі каб» і пад.

10. Уваходзіць у склад словазлучэнняў, якія з’яўляюцца складанымі злучнікамі і злучальнымі словамі: «не то... не то»; «не то што»; «не то... а»; «не толькі, ...але (і)» і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

спра́ва¹, -ы, мн. -ы, спраў, ж.

1. Работа, карысны занятак; тое, чым хто-н. заняты; дзейнасць.

Ён заняты важнаю справаю — вучыць дзяцей.

Гаспадарчыя справы.

2. Работа, заняткі, звязаныя са службай, вытворчасцю, грамадскімі абавязкамі і пад.

Бягучыя справы.

Здаваць справы.

3. Абавязак, доўг; кола чыіх-н. паўнамоцтваў.

Добрасумленная праца — с. кожнага грамадзяніна.

Гэта с. адміністрацыі.

4. Патрэба; тое, што неабходна вырашыць.

Зайсці па важнай справе.

5. (з азначэннем), у знач. вык. Рэч, з’ява.

Гэта с. не з лёгкіх.

6. Спецыяльнасць, галіна ведаў ці навыкаў.

Ваенная с.

Кулінарная с.

7. Судовы разбор, працэс.

Крымінальная с.

Слухаецца с. аб забойстве.

8. Збор дакументаў, якія маюць адносіны да якой-н. асобы, здарэння.

Папкі для спраў.

Завесці справу на каго-н. (таксама перан.: пачаць разбор).

9. Здарэнне, факт, падзея; становішча дзе-н., стан каго-, чаго-н.; абставіны.

С. гэта пачалася летась.

С. не з лепшых.

10. Учынак.

Добрую справу робяць шэфы школы.

○

Асабовая справа — папка з дакументамі якой-н. асобы, што працуе ў пэўнай установе.

◊

Ваша (твая, яго) справа (разм.) — рэпліка ў знач. рабіце, як знаеце, вам вырашаць, толькі вас датычыцца.

Ёсць такая справа (разм.) — добра, згодзен, няхай будзе так.

На самай справе — у сапраўднасці.

На справе — па сутнасці, на практыцы.

Не мая (твая, яго, яе, наша, ваша, іх) справа (разм.) — мяне (цябе і пад.) не датычыцца.

Такая справа (разм.) — вось у чым справа.

У чым справа? (разм.) — што здарылася?

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Höhe

f -, -n

1) вышыня́, узро́вень

2) верх, мяжа́

3) паме́р

in der ~ von — у паме́ры, на су́му

in die ~ fáhren* — уско́кваць

auf gléicher ~ mit (D) — на адны́м узро́ўні з чым-н.

auf der ~ sein — адчува́ць сябе́ до́бра

auf die erfórderliche ~ bríngen* — падня́ць на нале́жны ўзро́вень

das ist áber die ~! — гэ́та ўжо́ зана́дта!

auf der ~ des Lébens — у ро́сквіце гадо́ў

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

сы́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Які поўнасцю здаволіўся; які не адчувае голаду. — Цяжка табе, — паспачуваў Чыжык. — А ты цяпер займіся рыбалкай. Сам будзеш сыты і цётцы што-небудзь дасі. Няхай. — Еш сам, — засмяяўся марак. — А то не вырасцеш. [Сцёпка:] — Я сыты, не хачу. Хомчанка. / у знач. наз. сы́ты, ‑ага, м.; сы́тая, ‑ай, ж. Галодных сыты зразумець не можа, пакуль самога лёс не патрывожыць. Дубоўка. Сытаму сала не сніцца. Прымаўка. // Уласцівы чалавеку, жывёле, якія добра наеліся. Вахман заліўся сытым рогатам. Брыль. Я узненавідзеў гэтых мукамолаў, І пасечнікаў (рыжыя барады, Святыя твары, сытая адрыжка). Панчанка. Далёкі помню дзень: у лесе сыты крык драздоў, стагі ў лугах. Вялюгін. // перан. Поўнасцю, цалкам задаволены чым‑н. І цэлы дзень тады Шчасцем быў ён [Янка] сыт. Бядуля. А лепей не трывожыць успаміны, На ўсё жыццё ў нас кожны імі сыт. Пысін.

2. Разм. Укормлены, тлусты. Ад’еўшыся за лета, .. [дзікі] сытыя, сала бывае на мужчынскую дал[онь]. Пташнікаў. // Які належыць добра ўкормленаму чалавеку, жывёле. Гарадавы нездаволена скрывіўся і адышоўся ўбок, пакручваючы доўгі светлы вус на тоўстым сытым твары. Якімовіч.

3. перан. Разм. Які жыве ў дастатку, у раскошы. І стварылася ўражанне, што ўсе гэтыя сытыя і задаволеныя людзі [афіцыйнай Амерыкі] толькі і думаюць, каб мы яшчэ і яшчэ цешыліся крывавым феерверкам вайны. Лынькоў. // Заможны, багаты (пра жыццё). Але што значыць для такога чалавека [здрадніка] ўдзячнасць, калі ёсць больш моцныя магніты для яго — сытае жыццё? Мікуліч.

4. Багаты на яду, харчовыя прадукты. Купіў [дзед Малах] на марскім беразе домік, сабраўся дажываць век, ды сталася з чалавекам дзіва: усё кінуў у тым прыгожым і сытым краі, паміраць прыехаў у родную вёску. Карамазаў.

5. Разм. Сытны. Пасля сытай вячэры і самакрутак з духмянай махоркі дарэчы было б расцягнуцца .. і супачыць. Брыль. Застаўляе [пан Патоцкі] стол дубовы Сытаю ядою, Мёд, віно ў жбанах б’е пенай, Як бы мора тое. Купала. / Пра пах, пару ад яды і пад. У млявым вячэрнім паветры стаяў сыты пах свежага малака. Самуйлёнак.

6. Які мае ў сабе шмат тлушчу. Сытае мяса.

•••

Сыты па горла — з лішкам, дастаткова каму‑н. чаго‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)