тэлеало́гія, ‑і, ж.

Рэлігійна-ідэалістычнае вучэнне, паводле якога ўся гісторыя свету з’яўляецца здзяйсненнем наперад вызначанай богам мэты і ўсё ў развіцці прыроды і грамадства мэтазгодна.

[Ад грэч. télos — мэта, канец і logos — вучэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

przestwór, ~oru

przestw|ór

м. прастора; абсяг;

~ór świata — прастора свету

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

наднацыяна́льны, ‑ая, ‑ае.

Які стаіць па свайму становішчу, па сваіх паўнамоцтвах як бы вышэй нацыянальных органаў, інстытутаў асобнай краіны; агульны для многіх нацый, дзяржаў капіталістычнага свету.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

касмапаліты́зм, ‑у, м.

Рэакцыйная буржуазная ідэалогія, якая, апіраючыся на фальшывы лозунг «чалавек — грамадзянін свету», прапагандуе адмаўленне ад нацыянальнага суверэнітэту, абыякавыя адносіны да радзімы і нацыянальнай культуры.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

светаўспрыма́нне, ‑я, н.

Успрыманне чалавекам навакольнага свету (у 1 знач.). Своеасаблівасць мастацкага почырку таго ці іншага паэта ў вялікай ступені залежыць ад характару яго светаўспрымання. Рагойша.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АРТАМО́НАВА (Вароніна) Інга Рыгораўна

(29.8.1936, Масква — 4.1.1966),

расійская спартсменка (канькабежны спорт). Засл. майстар спорту СССР (1962). Чатырохразовая чэмпіёнка свету (1957—58, 1962, 1965), сярэбраны прызёр чэмпіянатаў свету (1963, 1964), неаднаразовая рэкардсменка свету, чэмпіёнка СССР у мнагаборстве (1956, 1958, 1962—64), шматразовая чэмпіёнка СССР (1956—59, 1961—65) на розных дыстанцыях.

т. 1, с. 505

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БУЛЫ́ГІН Сяргей Іванавіч

(н. 10.7.1963, с. Салаўёўка Новасібірскай вобл., Расія),

бел. спартсмен (біятлон). Засл. майстар спорту СССР (1984). Алімпійскі чэмпіён (1984) у эстафеце, чэмпіён свету ў эстафеце (1983, 1985, 1986) і каманднай гонцы (1989), сярэбраны прызёр чэмпіянату свету 1989 у эстафеце. 7-разовы чэмпіён Беларусі, чэмпіён СССР, прызёр этапаў Кубка свету.

т. 3, с. 331

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

по́ўдзень¹, -дня, м.

1. Адзін з чатырох напрамкаў свету, супрацьлеглы поўначы.

Вецер з поўдня.

Вокны выходзяць на п.

2. Мясцовасць, размешчаная ў гэтым напрамку.

На поўдні Беларусі.

3. Мясцовасць з цёплым, гарачым кліматам, цёплыя краі.

Жыхары поўдня.

Адпачываць на поўдні.

|| прым. паўднёвы, -ая, -ае.

П. полюс.

П. тэмперамент (уласцівы жыхарам поўдня).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

метафі́зіка, -і, ДМ -зіцы, ж.

1. Ідэалістычнае філасофскае вучэнне аб нязменных першаасновах свету, якія выходзяць за межы вопыту.

2. Недыялектычны спосаб мыслення, які разглядае з’явы без уліку іх узаемнай сувязі і развіцця.

3. Што-н. незразумелае, мудрагелістае, надзвычай абстрактнае (разм.).

|| прым. метафізі́чны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сноб, -а, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).

Чалавек, які рупліва трымаецца моды, правіл і манер «вышэйшага свету», які лічыць сябе носьбітам вышэйшай інтэлектуальнасці і вытанчаных густаў, прэтэндуючы на элітарнасць, выключнае кола заняткаў і інтарэсаў (неадабр.).

Снобы грэбуюць усім, што выходзіць за межы іх уяўленняў аб уласнай годнасці.

|| прым. снабі́сцкі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)