А́ТАМНАЯ АДЗІ́НКА ЭНЕ́РГІІ
(а.а.э.),
пазасістэмная адзінка энергіі, роўная энергіі, што адпавядае адной атамнай адзінцы масы (а.а.м.); 1 а.а.э. = 1 а.а.м.·c2, дзе c — скорасць святла ў вакууме. 1 а.а.э. = 1,491451·10-10 Дж = 931,5016 МэВ. Выкарыстоўваецца ў ядзернай фізіцы.
т. 2, с. 67
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
szeroki
szerok|i
шырокі;
~i na 2 metry — шырынёй у 2 метры;
~ie rzesze — шырокія масы;
na ~ą skale — у вялікім маштабе
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
і́мпульс, ‑у, м.
1. Унутраны штуршок да якога‑н. дзеяння; пабуджэнне, пабуджальная прычына. Ахтан асцярожна заўважыў: — У навуковай рабоце часамі важна бывае даць імпульс, калі хочаце, падаць прыклад... Алешка.
2. Колькасць руху, роўная здабытку масы цела на яго скорасць.
•••
Нервовы імпульс — хваля ўзбуджэнняў, якая распаўсюджваецца па нервовай сістэме.
Электрычны імпульс — імгненны адзінкавы скачок току або напружання ў электрычным ланцугу.
[Лац. impulsus — удар, штуршок.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
з’арганізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак., каго-што.
1. Аб’яднаць, згуртаваць для якой‑н. мэты; арганізаваць. З’арганізаваць масы.
2. Стварыць, заснаваць што‑н., пакласці пачатак існаванню чаго‑н. Адным словам, у той вечар, як выступіў Шульга, у нас быў гэтакі зрух, што я ўжо радаваўся: рагазінцы першымі ў раёне з’арганізуюць калгас. Сабаленка.
3. Наладзіць арганізацыйна. З’арганізаваць вытворчасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прачну́цца сов., прям., перен. просну́ться, пробуди́ться; очну́ться;
дзіця́ ~ну́лася ра́на — ребёнок просну́лся (пробуди́лся, очну́лся) ра́но;
зямля́ ~ну́лася — земля́ просну́лась (пробуди́лась);
ма́сы ~ну́ліся — ма́ссы просну́лись (пробуди́лись);
пачуццё ~ну́лася — чу́вство просну́лось (пробуди́лось)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
кілаграмаме́тр
(ад кілаграм + метр)
адзінка вымярэння энергіі (работы), роўная рабоце, што затрачваецца для падняцця масы ў 1 кілаграм на вышыню 1 метр.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
вы́лучыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.
1. каго-што. Адабраўшы, адасобіць ад агульнай масы; выдзеліць.
В. сваіх авечак з чарады.
В. галоўнае ў творы.
Яго вылучылі як лепшага вучня.
2. каго (што). Прапанаваць, выставіць для абмеркавання, паставіць на больш адказную работу.
В. кандыдата на пасаду старшыні.
3. што. Аддаць, выдзеліць каму-н. на карыстанне.
На будаўніцтва вылучылі сродкі і тэхніку.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Выпусціць, выдзеліць.
В. пах.
|| незак. вылуча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. вылучэ́нне, -я, н.
В. кандыдата ў дэпутаты.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
маско́ны
[англ. mass con(centration) = канцэнтрацыя масы]
вобласці над т.зв. месячнымі морамі, у якіх назіраюцца змены гравітацыйнага поля Месяца (дадатковыя анамаліі сілы цяжару).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ЗЛЕ́ПАК,
дакладная копія твора скульптуры, прыкладнога і інш. відаў мастацтва аб’ёмнага характару. З. атрымліваюць шляхам зняцця з арыгінала формы, цвёрдай (гіпс) або мяккай (васковай, пластылінавай і інш.), і заліўкі ў яе гіпсу, сінт. масы і інш. Выкарыстоўваецца ў музейных экспазіцыях, рэстаўрацыі, у якасці навучальнага дапаможніка.
т. 7, с. 75
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
па́ста 1, ‑ы, ДМ ‑сце, ж.
Рэчыва, якое мае выгляд вязкай цестападобнай масы (прымяняецца ў медыцыне, касметыцы, кулінарыі і пад.). Зубная паста. Таматная паста.
[Іт. pasta.]
па́ста 2, ‑ы, ДМ ‑сце, ж.
Абл. Пасьба. І павыганяла з хлява свінню і трое парасят, каб удваіх з Юркам гнаць іх на пасту. Брыль. Што ж не выйшаў ты на пасту, Ганарлівы наш Мышасты? Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)