Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ДЗЕ́НГА, дзеньга (ад тат. ценга — сярэбраная манета),
руская сярэбраная (14—17 ст.) і медная (18—19 ст.) манета. Да сярэдзіны 1530-х г.маса 0,78—0,79 г (наўгародска-пскоўская стапа), 0,31—0,40 г (маскоўская стапа). Пасля грашовай рэформы 1533—35 маса Дз.-наўгародкі 0,68 г (1/100 лікавага рубля, такая Дз. стала першай рус. капейкай), маса Дз.-маскоўкі 0,34 г (1/2 капейкі). Да канца 17 ст.маса Дз. паменшылася да 0,14 г. Спарадычна чаканіліся залатая і медная Дз. Пасля грашовай рэформы Пятра I у 1700—1828 чаканілася медная Дз., роўная 1/2 капейкі. Пасля манета выпускалася з пазначэннем наміналу «дзенежка» (1849—63) і «1/2 капейкі» (1839—1916).
Дзенга. Наўгародскага княства, 15 ст. (1), Пятра I, 1700 (2), Аляксандра П, 1863 (3).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
agglutination
[ə,glu:tɪˈneɪʃən]
n.
1) зьле́пліваньне, скле́йваньне n.
2) зьле́пленая ма́са
3) аглютына́цыя f. (тварэ́ньне сло́ва злучэ́ньнем ко́лькіх сло́ваў)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Мале́кула ’найменшая частачка рэчыва, якая захоўвае яго асноўныя хімічныя ўласцівасці’ (ТСБМ). З рус.молекула ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 89), якое з франц.molécule ’тс’ — штучнага слова, утворанага ад лац.mõlēs ’маса, скала’ на ўзор франц.corpuscule ’часцінка (матэрыі)’ (Голуб-Ліер, 319).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кампа́ктны
(лац. compactus)
1) сціснуты шчыльна, без прамежкаў (напр. к-ая маса);
2) перан. кароткі, сціслы (напр. к. выклад).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
пласт, -а́, М -сце́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Шчыльны, плоскі слой чаго-н.
Верхнія пласты глебы.
Пласты каштоўных выкапняў.
2.перан. Аднародная ў якіх-н. адносінах маса як частка чаго-н. (кніжн.).
Пласты насельніцтва.
Лексічны п.
◊
Ляжаць як пласт або пластом (разм.) — нерухома, не маючы сіл падняцца.
|| прым.пластавы́, -а́я, -о́е (да 1 знач.; спец.).
Пластавая горная парода.
П. вугаль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ікра́, -ы́, ж.
1.Маса зернепадобных яечак, якія адкладваюцца рыбамі, земнаводнымі, малюскамі і інш.
Класці ікру.
2. Харчовы прадукт, які атрымліваецца шляхам апрацоўкі зернепадобных яечак рыбы.
Бутэрброд з ікрой.
3. Сурагатны прадукт, імітацыя (у 2 знач.) па смакавых уласцівасцях і знешнім выглядзе рыбінай ікры.
4. Страва з дробна пасечанай агародніны, грыбоў і інш.
Кабачковая і.
І. з баклажанаў.
|| прым.ікраны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
толпа́ж.
1. нато́ўп, -пу м.; гурт, род. гу́рту м., мн. нет;
2.перен. (обыкновенные люди, масса), разг. нато́ўп, -пу м., ма́са, -сы ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
алюмаге́ль
(ад лац. alumen = галун + гелі)
порыстая белая маса, што ўяўляе сабой вокіс алюмінію, адсарбент.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
біяма́са
(ад бія- + маса)
колькасць рэчыва жывых арганізмаў на адзінку паверхні сушы ці аб’ёму вады.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
