анаглі́фы ана́гліфы

(гр. anaglyphos = рэльефны)

карты, надрукаваныя двума ўзаемна дапаўняльнымі колерамі (сіне-зялёным і чырвоным), пры разглядзе іх праз спецыяльныя акуляры-святлафільтры атрымліваецца стэрэаскапічнае адлюстраванне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

нагля́дны, ‑ая, ‑ае.

1. Заснаваны на паказе таго, што вывучаецца. Нагляднае навучанне. // Які служыць для паказу. Старшы важаты.. пачаў падносіць школе прывезеныя падарункі: мастацкую бібліятэку, геаграфічныя карты, наглядныя дапаможнікі. Якімовіч.

2. Такі, які можна наглядаць; пераканаўчы. Наглядныя прыклады. Наглядны паказчык. □ Сіла нагляднай агітацыі накіравана на вышуканне і выкарыстанне рэзерваў. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ро́мбік, ‑а, м.

1. Памянш. да ромб (у 2 знач.).

2. Пра што‑н. у форме невялікага ромба. Паказаўся прыгожы гняды конь, між вачэй якому нібы хто знарок прыклеіў беласнежны ромбік. Ляўданскі. — Дык, кажаш, танкі ў бярэзніку каля Міронавай хаты? Вось і добра. — І .. [салдат] панёс у адным месцы карты ромбік. Гамолка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стасава́ць 1, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.

Тасуючы, перамяшаць усе карты ў калодзе.

стасава́ць 2, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; незак.

Разм. Тое, што і стасавацца ​2. Голас не стасаваў усёй гэтай важнай каржакаватай постаці. Лынькоў. Да лесу неяк не стасавала гэтае гучнае слова — экскурсія. Шахавец. Каўнярок, аднак, добра стасуе да халата. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ука́зка, ‑і, ДМ ‑зцы; Р мн. ‑зак; ж.

1. Палачка, якой паказваюць што‑н. [Палкоўнік] узяў указку, падышоў да карты і абвёў лінію фронту. Дудо.

2. Разм. Указанне, распараджэнне, настаўленне. Бабцы не падабалася, як бацька вострыць матыку, сячэ дровы, коле вепрука, а яму, — што без яе ўказак кроку нельга ступіць. Сяркоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГЛЕБАЗНА́ЎСТВА,

навука пра глебы, іх склад, уласцівасці, паходжанне, развіццё, геагр. пашырэнне, рацыянальнае выкарыстанне.

Як навука пачала развівацца ў канцы 18 — пач. 19 ст. ў Германіі, калі з’явіліся тэорыі гумуснага (А.Тэер) і мінер. (Ю.Лібіх) жыўлення раслін. Генетычны і агранамічны кірункі глебазнаўства атрымала ў Расіі ў 2-й пал. 19 ст. ў працах В.В.Дакучаева, П.А.Костычава, В.Р.Вільямса і інш.

На Беларусі даследаванні па глебазнаўству пачаліся ў сярэдзіне 19 ст. ў Горы-Горацкім земляробчым ін-це. Вядуцца ў Бел. НДІ глебазнаўства і аграхіміі (з 1969 каардынатар работ па вывучэнні глеб Беларусі), а таксама на кафедрах глебазнаўства БДУ, Бел. с.-г. акадэміі, Бел. тэхнал. ун-та. Развіццю навук. глебазнаўства садзейнічалі працы І.С.Лупіновіча, П.П.Рагавога, А.Р.Мядзведзева, М.П.Булгакава, У.М.Пілько, С.Н.Іванова, Т.Н.Кулакоўскай, Т.А.Раманавай, І.М.Багдзевіча, М.І.Смяяна і інш. Складзены глебавыя карты і аграхім. картаграмы с.-г. угоддзяў кожнай гаспадаркі, адм. раёна і вобласці Беларусі. Праведзена баніціроўка глеб, складзены карты глебава-геаграфічнага раянавання і глебава-эразійныя карты. Вядзецца маніторынг змены асн. уласцівасцей глеб з мэтай распрацоўкі прагнозу іх рацыянальнага выкарыстання, у т. л. глеб, забруджаных радыенуклідамі.

т. 5, с. 290

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

перазня́ць, ‑зніму, ‑знімеш, ‑зніме; зак.

1. каго-што. Зняць, сфатаграфаваць нанава, яшчэ раз. Перазняць кадр фільма. // Сфатаграфаваць з малюнка, гравюры, фотакарткі і пад.

2. што. Зняць новую копію з чаго‑н. Перазняць копію з пасведчання.

3. што. Зняць новы план пры дапамозе якіх‑н. інструментаў.

4. што і без дап. Паўторна зняць (карты).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

планшэ́т

(фр. planchette = дошчачка)

1) плоская сумка з празрыстым верхам, у якой носяць тапаграфічныя і іншыя карты;

2) невялікая дошка, на якой замацоўваецца папера для здымкі мясцовасці.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

dealer

[ˈdi:lər]

n.

1) гандля́р -а́ m., гандля́рка f.

a car dealer — гандля́р а́ўтамі, а́гент па про́дажы а́ўтаў

2) той, хто раздае́ ка́рты (у гульні́)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Тры́нка1 ‘гульня ў карты’ (Бяльк., ТС). Укр. льв. три́нка ‘тры тузы’, рус. тринка ‘картачная гульня’, польск. trynka ‘тройка (у картах) — тры тузы, тры козыры’. Да тры, гл. Брукнер, 578; мажліва суаднесці з аргат. трын ‘тры’ (< цыг. tin ‘тс’).

Тры́нка2 ‘пра худую жанчыну’: худая як трынка (ТС). Няясна. Магчыма, да тры́на (гл.) у выніку пераносу значэння: ‘сухая, тонкая кастрыца’ > ‘сухая, худая жанчына’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)