аддзялі́ць, -дзялю́, -дзе́ліш, -дзе́ліць; -дзе́лены; зак.

1. што. Вылучыць з агульнай адзінай масы што-н. або адасобіць тое, што знаходзіцца ў злучэнні з ім.

А. бялок ад жаўтка.

А. старыя кнігі ад новых.

А. тлушч ад малака.

2. Адасобіць, раз’яднаць, адмежаваць.

А. царкву ад дзяржавы.

3. Вылучыць, распазнаць.

А. істотнае ад выпадковага.

4. каго-што. Выдзеліць каму-н. частку, долю з агульнай гаспадаркі, адасобіць, даць магчымасць весці самастойную гаспадарку.

А. сыноў.

|| незак. аддзяля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. аддзяле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

амі́ды

(ад аміяк + гр. eidos = выгляд)

1) арганічныя злучэнні, у якіх гідраксіл заменены амінагрупай, 2) хімічныя злучэнні, што ўтвараюцца заменай аднаго атама вадароду аміяку атамам металу, напр. амід натрыю.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гетэрацыклі́чны

(ад гетэра- + цыклічны);

г-ыя злучэнні — арганічныя злучэнні з цыклічнай (кальцавой) будовай, у склад цыкла якіх уваходзяць, акрамя атамаў вугляроду, атамы іншых элементаў (азоту, кіслароду, серы і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

лакто́ны

(ад лац. lac, -ctis = малако)

арганічныя злучэнні, унутраныя цыклічныя эфіры аксікіслот.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

шлам, ‑у, м.

Спец.

1. Асадак пры электролізе некаторых металаў, у якім ёсць звычайна высакародныя металы.

2. Глеісты асадак каменнага вугалю ці руды пры мокрым абагачэнні.

3. Нерастваральныя ў вадзе злучэнні, якія асядаюць у паравых катлах у выглядзе глею ці цвёрдых кавалкаў.

4. Асадак у выглядзе дробных цвёрдых часціц, які выдзяляецца пры адстойванні, фільтраванні вады.

[Ням. Schlamm — глей, гразь.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цыклі́чны

(ад цыкл)

1) які складае цыкл, адбываецца па цыклах;

2) які мае кальцавую будову, структуру;

ц-ыя злучэнні — арганічныя злучэнні (аліцыклічныя, араматычныя, гетэрацыклічныя), у якіх атамы звязаны ў цыкл (проціл. ацыклічны).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

арганазо́лі

[ад арган(ічны) + золі]

золі, у якіх часцінкі рэчыва размеркаваны ў арганічным злучэнні (параўн. гідразолі, аэразолі).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

арсені́ды

(ад лац. arsenicum = мыш’як)

злучэнні мыш’яку 3 металамі; выкарыстоўваюцца ў паўправадніковай тэхніцы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гідра́ты

(ад гр. hydor = вада)

хімічныя злучэнні, якія змяшчаюць у сабе малекулы вады.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гідры́ды

[ад гідр(аген) + гр. eidos = выгляд]

злучэнні вадароду з іншымі хімічнымі элементамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)