юрыды́чны

(лац. juridicus = судовы)

1) звязаны з прававымі нормамі і іх практычным прымяненнем (напр. ю-ая дапамога);

2) звязаны з вывучэннем права (напр. ю-ая адукацыя);

3) які мае адносіны да арганізацыі работы ў галіне права (напр. ю-ая кансультацыя, ю-ыя органы).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

гуманіта́рны

(фр. humanitaire, ад лац. humanitas = чалавечая прырода, адукаванасць)

1) які адносіцца да чалавечага грамадства, да чалавека;

г-ае права — нормы міжнароднага права, накіраваныя на абарону правоў і свабод чалавека;

2) звязаны з грамадскімі навукамі, якія вывучаюць гісторыю і культуру чалавецтва (напр. г-ая адукацыя);

3) прасякнуты духам гуманізму, гуманны (напр. г-ае мастацтва).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

гуманіта́рны

(ад лац. humanitas = чалавечая прырода, адукаванасць)

1) які адносіцца да асобы чалавека, да яго правоў і інтарэсаў (напр. г-ая дапамога);

2) звязаны з грамадскімі навукамі, якія вывучаюць культуру і гісторыю чалавецтва, у адрозненне ад прыродазнаўчых і тэхнічных навук (напр. г-ая адукацыя).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

adult

[əˈdʌlt]

1.

n.

1) даро́слы -ага m., даро́слая f.; паўнале́тні -яга m., паўнале́тняя f.

2) даро́слая жывёліна ці расьлі́на

2.

adj.

1) даро́слы; ста́лы

an adult person — паўнале́тняя, даро́слая асо́ба

adult notions — ста́лыя ду́мкі

2) для даро́слых

adult education — адука́цыя для даро́слых

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

background [ˈbækgraʊnd] n.

1. падрыхто́ўка; адука́цыя; пахо́джанне; анке́тныя да́ныя;

a social background сацыя́льная прынале́жнасць;

She has a good background for the job. Яна мае добрую падрыхтоўку і вопыт для гэтай працы.

2. фон; за́дні план;

against the background на фо́не

3. theatre фон, музы́чнае афармле́нне

♦

stay in the background за става́цца на за́днім пла́не

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

вышэ́йшы прил.

1. сравнит. ст. вы́ше, повы́ше, бо́лее высо́кий;

2.: ~шая ступе́нь грам. сравни́тельная сте́пень;

3. в др. знач. вы́сший;

в. о́рган дзяржа́ўнай ула́ды — вы́сший о́рган госуда́рственной вла́сти;

~шая шко́ла — вы́сшая шко́ла;

~шая адука́цыя — вы́сшее образова́ние;

~шыя раслі́ны — вы́сшие расте́ния;

в. пілата́ж — вы́сший пилота́ж

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пачатко́вы Ánfangs-;

пачатко́вая лі́тара Ánfangsbuchstabe m -ns, -n;

пачатко́вая ху́ткасць Ánfangsgeschwindigkeit f -, -en;

пачатко́вы капіта́л эк. Stártkapital n -s, -e;

пачатко́вае стано́вішча Ánfangslage f -, -n;

пачатко́вае навуча́нне Ánfangsunterricht m -(e)s; Elementárunterricht m;

пачатко́вая адука́цыя Elementárbildung f -;

пачатко́вая шко́ла Elementárschule f -, -n

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

АФІ́НСКАЕ ВЫХАВА́ННЕ,

сістэма выхавання хлопчыкаў і юнакоў (дзяцей свабодных грамадзян) у Стараж. Афінах у 7—5 ст. да нашай эры. Мэта афінскага выхавання — дасягненне «гармоніі душы і цела» (інтэлектуальнага, маральнага, эстэт. і фіз. развіцця). Прадугледжвала выхаванне да 7 гадоў у сям’і пад кіраўніцтвам маці або мамкі, пазней — педагога; з 7 да 16 гадоў — навучанне ў прыватных мусічных школах чытанню, пісьму, лічэнню (школа граматыста), музыцы, спевам, дэкламацыі (школа кіфарыста), з 12 гадоў дадаткова — гімнастыцы (палестра); з 16 да 18 юнакі са знатных сем’яў вывучалі філасофію, л-ру, палітыку, фіз. ўдасканаленне праходзіла ў дзярж. гімназіі; з 18 да 20 праводзілася ваеннае навучанне і набывалася паліт. адукацыя ў эфебіі. Фізічная праца выключалася.

Г.В.Сегянюк.

т. 2, с. 133

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВАЕ́ННАЯ МЕДЫЦЫ́НА,

сістэма навук. ведаў і практычная дзейнасць, якія маюць на мэце ўмацаванне здароўя асабістага складу войск, папярэджанне і лячэнне баявых ран і захворванняў. Тэарэт. асновай ваеннай медыцыны з’яўляецца ваен.-мед. навука — галіна ведаў, якая абапіраецца на навук. даныя агульнай медыцыны і ваен. навукі. У практычнай дзейнасці ваенная медыцына абапіраецца на сістэму і метады мед. забеспячэння ўзбр. сіл. Адным з асн. элементаў ваеннай медыцыны з’яўляецца ваен.-мед. адукацыя — сістэма фарміравання і ўдасканалення ваен.-мед. кадраў і планамернага папаўнення падрыхтаванымі для нясення ваен. службы ўрачамі, фельчарамі і г.д. Стан ваеннай медыцыны і канкрэтныя формы яе развіцця вызначаюцца эканам. ладам грамадства, арг-цыяй узбр. сіл і ўзроўнем развіцця мед. навукі.

т. 3, с. 444

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

юрыды́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Звязаны з заканадаўствам, прававымі нормамі і іх практычным прымяненнем. Юрыдычнае пытанне. Юрыдычны доказ. Юрыдычная практыка. □ Пакуль школа не была яшчэ здадзена, Лабановіч адчуваў пад нагамі нейкі юрыдычны грунт, меў законную падставу заставацца там. Колас. // Звязаны з вывучэннем і навуковай распрацоўкай правазнаўства, юрыспрудэнцыі. Юрыдычная адукацыя. Юрыдычны факультэт. Юрыдычная тэрміналогія.

2. Такі, які мае афіцыйнае, фармальнае права на што‑н. Юрыдычны ўладальнік.

3. Які мае адносіны да юрыста, складаецца з юрыстаў. Юрыдычная грамадскасць.

•••

Юрыдычная асоба гл. асоба.

Юрыдычная кансультацыя — установа з калегіі адвакатаў для аказання юрыдычнай дапамогі насельніцтву і растлумачэння дзеючага заканадаўства.

Юрыдычны акт — рашэнне дзяржаўнага органа, якое ўстанаўлівае пэўныя правы і абавязкі грамадзян, калектываў, арганізацый, ажыццяўленне якіх забяспечваецца дзейнасцю дзяржаўнага апарату і судоў.

[Ад лац. juridicus — судовы.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)