Украінскі паліграфічны інстытут імя Івана Фёдарава 8/54
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
ЗЕ́МСКАЯ РЭФО́РМА ІВА́НА IV,
рэформа мясц. кіравання ў Рус. дзяржаве. Праведзена ў пач. 1550-х г. у асобных землях, у 1555—56 — у агульнадзярж. маштабе. Замест намеснікаў і валасцеляў, якія «карміліся» непасрэдна за кошт насельніца, з ліку найб. заможных пасадскіх людзей і сялян выбіраліся на 1—2 гады адпаведна земскія старасты і земскія цалавальнікі, а ў дапамогу ім — земскія судзейкі (суддзі), дзячкі, соцкія і пяцідзесяцкія. Земскія старасты ўзначальвалі земскія ізбы, пад кантролем дзярж. адміністрацыі кіравалі цяглым насельніцтвам і зборам падаткаў з яго, разам з судзейкамі карысталіся абмежаванай суд. уладай. Рэформа завяршыла фарміраванне мясц. кіравання на саслоўна-прадстаўнічых пачатках і ўзмацніла цэнтралізацыю дзяржавы.
т. 7, с. 59
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Іва́н
назоўнік, уласны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
Іва́н |
Іва́ны |
| Р. |
Іва́на |
Іва́наў |
| Д. |
Іва́ну |
Іва́нам |
| В. |
Іва́на |
Іва́наў |
| Т. |
Іва́нам |
Іва́намі |
| М. |
Іва́не |
Іва́нах |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ива́но-франко́вский івана-франко́ўскі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ива́но-Франко́вск г. Іва́на-Франко́ўск.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ива́но-Франко́вская о́бласть Іва́на-Франко́ўская во́бласць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
апры́чніна, -ы, ж.
1. гіст. Сістэма надзвычайных мер, ажыццёўленая царом Іванам IV Грозным для разгрому баярска-княжацкай апазіцыі і ўмацавання самадзяржаўя.
2. Частка дзяржаўных тэрыторый, якія знаходзіліся ў кіраванні цара Івана IV і служылі яму апорай у насаджэнні сваёй палітыкі.
3. Спецыяльнае войска цара Івана IV для правядзення яго палітыкі, высочвання і выкаранення «крамолы».
|| прым. апры́чны, -ая, -ае.
Апрычнае войска.
Апрычныя ўладанні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
эпапе́я, -і, мн. -і, -пе́й, ж.
1. Вялікі твор эпічнага жанру, у якім апісваюцца значныя гістарычныя падзеі.
Э.
Івана Мележа «Людзі на балоце».
2. перан. Буйная, значная падзея, якая ахоплівае цэлы гістарычны перыяд.
Э.
Вялікай Айчыннай вайны.
|| прым. эпапе́йны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
парадакса́льны, ‑ая, ‑ае.
Які змяшчае ў сабе парадокс, з парадоксам. Парадаксальныя вывады. □ Няма нічога неспадзяванага і парадаксальнага ў тым, што, гаворачы пра Івана Шамякіна, часам прыгадваюць імя Івана Тургенева. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
судзе́бнік, ‑а, м.
У мінулым — збор законаў, прававых пастаноў. Судзебнік Івана III.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)