перахаце́цца, ‑хочацца; безас. зак.
Разм. Перастаць хацецца; расхацецца. Хлапчукам перахацелася піць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ру́піцца, -плюся, -пішся, -піцца; незак.
1. Клапаціцца, непакоіцца пра каго-, што-н.
Р. пра сям’ю.
2. безас. Хацецца.
Мне ўсё рупіцца паехаць туды.
|| зак. пару́піцца, -плюся, -пішся, -піцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
zachciewać się
незак. хацецца; жадацца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
жада́цца, ‑аецца; безас. незак., чаго або з інф.
Хацецца. Так жадалася вярнуць зноў усё пражытае, усё былое... Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адхаце́цца, ‑хочацца; безас. зак., з інф.
Разм. Перастаць хацецца; перахацецца; расхацецца. — О-о, то выдатна! — карыя вочкі згаслі, і чалавеку, мусіць, адхацелася гаварыць. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расхаце́цца, ‑хочацца; безас. зак.
Перастаць хацецца. Шчыра кажучы, Люся ўжо ледзь не клявала носам, як пад’язджалі да стану. А тут зусім спаць расхацелася. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мані́цца ’мець намер, збірацца рабіць што-небудзь; планаваць’, ’спрабаваць’, ’абяцаць, цешыць надзеяй’, (ТСБМ, Сл. ПЗБ; міёр., Нар. сл.; КЭС, лаг.; мядз., Нар. словатв.; Жд. 1), ’хацецца’ (шальч., Сл. ПЗБ), заману́тысь ’захацецца’ (драг., КЭС), ма́ніцца ’мецца (аб тым, што павінна быць)’ (Нар. Гом.). Укр. ману́тися ’хацецца, цягнуць да чаго-небудзь’, рус. пск., цвяр., маск., кур., дан. мани́тся ’хочацца, цягне да чаго-небудзь’. Балтызм. Параўн. літ. manýtis ’хацецца’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 3, 30).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ру́пець, 1 і 2 ас. не ўжыв., -піць; незак.
1. безас., каму, з інф. і без дап. Пра неадольнае жаданне рабіць што-н.; хацецца; карцець.
Мне рупіла хутчэй пра ўсё даведацца.
2. Турбаваць, не даваць спакою.
Яго ўвесь час рупіць сям ’я і гаспадарка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
карце́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ціць; незак. (разм.).
1. безас., з інф., са злуч. «каб» і без дап. Пра неадольнае жаданне зрабіць што-н.; хацецца; не цярпецца.
Мне карціць сказаць.
Сыну карцела, каб хто быў побач.
2. Не даваць спакою, непакоіць, хваляваць.
Не вучоба карціць, а паездка ў горад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Трэ́нчыць ‘турбаваць, непакоіць’, трэ́нчыцца ‘турбавацца, непакоіцца’, ‘хацецца’ (Юрч. СНЛ), трэ́нчанне ‘турботы, непакой’ (там жа). Гл. фанетычны варыянт дрэнчыць ‘тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)