умя́тый
1. утапта́ны, мног. паўто́птваны;
2. размя́ты; уме́шаны, разме́шаны; см. умя́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зма́зка, ‑і, ДМ ‑зцы, ж.
1. Дзеянне паводле дзеясл. змазаць і змазацца (у 1 знач.).
2. Рэчыва, якім што‑н. змазваюць. Лыжная змазка. □ Дол.. быў утаптаны і стракаты ад плямаў гаручага і змазкі. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утапта́ць, утапчу́, уто́пчаш, уто́пча; утапчы́; утапта́ны; зак., што.
1. Умяць, топчучы нагамі.
У. зямлю.
2. у што. Топчучы, уціснуць.
У. акурак у зямлю.
У. у гразь каго-н. (перан.).
3. Складаючы, уціснуць куды-н. усё, многае (разм.) або прыціснуць, умяць.
У. усе рэчы ў чамадан.
У. сена.
4. перан. Многа з’есці чаго-н. (разм.).
У. талерку кашы.
|| незак. уто́птваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ту́пкі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Цвёрды, не вязкі грунт. Тупкае дно ракі. // Добра ўбіты, утаптаны. Акаваныя колы адразу паехалі па тупкай сцежцы — загрукаталі раптам на ўвесь завулак. Чыгрынаў. [Малы:] — Дарога тут тупкая, дык далей пойдзеце адны. Бажко. / у перан. ужыв. Чужыя сцежкі ўсе, напэўна, тупкія. Камейша.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
packed [pækt] adj.
1. перапо́ўнены людзьмі́;
Thebus was packed. Аўтобус быў бітком набіты.
2. (with) запо́ўнены (чым-н.);
The book is packed with information. У кнізе шмат інфармацыі.
3. цвёрды, зляжа́лы;
packed sand цвёрды пясо́к;
packed snow утрамбава́ны/утапта́ны снег
4. comput. запакава́ны
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
То́рны ’наезджаны, гладкі, роўны’ (ТСБМ; лун., Шатал.; Мат. Гом.), ’утаптаны, убіты’ (Байк. і Некр., Бяльк.; рагач., Сл. ПЗБ; Пятк. 2): на торным двары (Полымя, 1970, 2, 127), ’дрэнны, (разбіты?)’: дарога вельмі торная, ісці нават цяжка (стаўб., Жд. 1). Рус. то́рный ’гладкі, роўны’, серб. то̑рни ’які адносіцца да пастаўніка’, балг. то́рен ’угноены’. Утвораныя ад тор 1 або то́рыць (гл.) пры дапамозе суф. *‑ьn‑ъ, падобнае паходжанне прапануецца і для паўднёваславянскіх слоў (Скок, 3, 512); значэнне ’ўгноены’, верагодна, развілася на базе ’утоптаны жывёлай, якая доўга стаяла на гэтым месцы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
убі́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад убіць.
2. у знач. прым. Утаптаны, утрамбаваны да цвёрдасці. Убітая сцежка. □ За брамкай і брамай з чорных жалезных прутоў — залітая сонцам прастора, сем-восем крокаў па ўбітым жвіры. Брыль. Пад нагамі свістала і спявала ўбітая гладкая дарога. Чарнышэвіч. / у знач. наз. убі́тае, ‑ага, н. Конь, вывернуўшы з пяску на ўбітае, мінуў адразу Боганчыкавы калёсы, зачапіўся быў колам за заднюю вось, мінаючы Махорку, і цяпер пер .. у лагчыну. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ту́пкі 1 ‘цвёрды, не вязкі (грунт)’, ‘добра ўбіты, утаптаны’ (ТСБМ; Сцяц.; в.-дзв., Шатал.; гродз., стаўб., карэліц., З нар. сл.; навагр., Нар. словатв.), ‘цвёрды, гладкі’ (Сцяшк. Сл.); ту́пка, ту́пко ‘цвёрда, роўна’ (Сцяшк. Сл.; Сл. ПЗБ), ‘там, дзе можна прайсці без цяжкасці, без рызыкі; утаптана, уходжана’ (слонім., Нар. лекс.), ту́пко ‘мелка, неглыбока (дзе можна прайсці балота)’ (Зайка Кос.; ганц., Ск. нар. мовы). Да ту́пкаць (гл.); верагодна, па фанетычных прычынах (змешванне у з о̂ закрытым) ідэнтыфікуецца з то́пкі ‘цвёрды (аб дне ракі)’ (Некр. і Байк., Янк. 2; уздз., Сл. ПЗБ) насуперак то́пкі ‘гразкі, багністы’ (ТСБМ, Сцяшк., ТС, Бяльк.), што выводзіцца з тапіць 1 (гл.). Аналагічна тупко́е сала ‘тлустае’ (ЛА, 4), параўн. то́пкі ‘які пры смажанні дае шмат тлушчу’, што выводзіцца з тапіць 2 ‘расплаўляць, тапіць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пло́тно нареч.
1. (сплошь, вплотную, без щелей) шчы́льна; мо́цна;
пло́тно закры́ть дверь шчы́льна зачыні́ць дзве́ры;
пло́тно прижа́ться мо́цна прыці́снуцца (прытулі́цца);
2. (крепко) мо́цна; (массивно) то́ўста, дзябёла, гру́ба, обл. га́матна; (густо) ча́ста; гу́ста; (твёрдо, туго) цвёрда; ту́га;
пло́тно уто́птанный снег шчы́льна (ту́га) утапта́ны снег;
пло́тно населённая страна́ гу́ста насе́леная краі́на; см. пло́тный 1, 2;
3. (сытно) сы́тна; (хорошо) до́бра;
пло́тно пое́сть сы́тна (до́бра) пад’е́сці; см. пло́тный 4;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)