со́ўгаць
1. (перемещать что-л. в разных направлениях) дви́гать, передвига́ть;
2. (двигать чем-л. по поверхности) вози́ть;
3. сова́ть,
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
со́ўгаць
1. (перемещать что-л. в разных направлениях) дви́гать, передвига́ть;
2. (двигать чем-л. по поверхности) вози́ть;
3. сова́ть,
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ты́каниеI
1. ты́канне, -ння
2. со́ванне, -ння
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
со́ваць
1.
2. (с раздражением показывать)
3. (чем-л. во что-л.) сова́ть,
4. (перемещать) дви́гать, передвига́ть;
◊ с. нос — сова́ть нос
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паро́ць
1. поро́ть, распа́рывать;
2. (чем.-л. острым)
3.
4.
5.
◊ п. гара́чку — поро́ть горя́чку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ткнуть
1. ты́кнуць, то́ркнуць; (воткнуть) уваткну́ць; уто́ркнуць;
2. (сунуть)
◊
ткнуть но́сом (кого, во что) ты́цнуць но́сам (каго, у што);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ты́каць 1 ‘торкаць, тыцкаць’, ‘паказваць’, ‘даваць, падсоўваць што-небудзь каму-небудзь’, ‘рабіць папрок, упікаць’ (
Ты́каць 2 разм. ‘гаварыць камусьці «ты», называць імем’ (
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сова́ть
1. со́ваць, усо́ўваць, засо́ўваць; (запихивать) запіха́ць, запі́хваць; (погружать, опускать) усо́ўваць, саджа́ць, уса́джваць;
сова́ть ве́щи в чемода́н со́ваць (запіха́ць, запі́хваць) рэ́чы ў чамада́н;
сова́ть ру́ку в во́ду саджа́ць руку́ ў ваду́;
2. (небрежно давать) ты́цкаць, со́ваць;
сова́ть кни́гу в ру́ки ты́цкаць (со́ваць) кні́гу ў ру́кі;
3. (давать взятку) падсо́ўваць;
4. (
◊
сова́ть нос со́ваць (утыка́ць) нос;
не суй нос не в свой вопро́с
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па́лец (род. па́льца)
◊ ве́даць як свае́ пяць па́льцаў — знать как свои́ пять па́льцев;
глядзе́ць праз па́льцы — смотре́ть сквозь па́льцы;
па́льцам аб п. не ўда́рыць — па́лец о па́лец не уда́рит;
па́льцам не павару́шыць — па́льцем не пошеве́лит;
па́льца ў рот не кладзі́ — (каму) па́льца в рот не клади́ (кому);
па́льцам не крану́ць — па́льцем не тро́нуть;
вы́ссаць з па́льца — вы́сосать из па́льца;
тра́піць (папа́сці) па́льцам у не́ба — попа́сть па́льцем в не́бо;
хоць па́льцам у во́ка — хоть глаз вы́коли;
то́лькі па́льцам кіўну́ць — то́лько намекну́ть;
пералічы́ць па па́льцах — сосчита́ть по па́льцам;
абве́сці вако́л па́льца — обвести́ вокру́г па́льца;
плы́сці (плыць) праз па́льцы — плыть сквозь па́льцы;
па́льцам (па́льцамі) пака́зваць (ты́каць, ты́цкаць) — па́льцем (па́льцами) пока́зывать (ука́зывать,
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нос
◊ на но́се — на носу́;
пад но́сам — под но́сом;
зве́сіць (апусці́ць) н. — пове́сить нос;
уткну́цца но́сам у што-не́будзь — уткну́ться но́сом во что́-л.;
хлі́паць но́сам — шмы́гать но́сом;
усу́нуць н. не ў сваю́ спра́ву — су́нуть нос не в своё де́ло;
фі́гай но́са не даста́ць — фи́гой но́са не доста́ть;
вадзі́ць за н. — води́ть за́ нос;
заста́цца з но́сам — оста́ться с но́сом;
з-пад (са́мага) но́са — из-под (са́мого) но́са;
пе́рад са́мым но́сам — пе́ред са́мым но́сом;
зарубі́ць сабе́ на но́се — заруби́ть себе́ на носу́;
ты́цнуць но́сам — (каго, у што) ткнуть но́сом (кого, во что);
не ба́чыць дале́й свайго́ но́са — не ви́деть да́льше своего́ но́са;
ты́цкаць у н. —
аж н. гне́цца — аж за уша́ми трещи́т; уплета́ет за о́бе щёки;
паказа́ць (вы́сунуць) н. — показа́ть (вы́сунуть) нос;
уце́рці н. — (каму) утере́ть нос (кому);
уткну́ць свой н. — су́нуть свой нос;
(хоць) кроў з но́са — (хоть) кровь и́з носу;
н. у н. — нос в нос;
н. з но́сам — нос с но́сом;
но́сам к но́су — но́сом к но́су;
не пака́зваць но́са — не каза́ть но́са;
з но́са —
трыма́ць н. па ве́тры — держа́ть нос по́ ветру;
паве́сіць н. на кві́нту — пове́сить нос на кви́нту;
рыць но́сам — рыть но́сом;
хоць н. затыка́й — хоть нос затыка́й;
вярну́ць (адваро́чваць) н. — вороти́ть нос;
но́сам круці́ць — вороти́ть ры́ло;
біць у н. — рази́ть, си́льно па́хнуть;
не ў н. — не по́ носу;
дзю́баць но́сам — клева́ть но́сом;
но́сам натаўчы́ — но́сом ткнуть; кру́кам но́са не даста́ць не подступи́ться (к кому);
задзіра́ць (драць) н. — драть нос;
пакі́нуць з но́сам — оста́вить с но́сом;
кама́р но́са не падто́чыць —
у сямі́ ня́нек дзіця́ без но́са —
не сунь но́са ў чужо́е про́са —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
во́чы (
◊ быць на вача́х — быть на виду́;
адве́сці в. — (каму) отвести́ глаза́ (кому);
адкры́ць (раскры́ць) в. — (каму) откры́ть (раскры́ть) глаза́ (кому);
аж — в. на лоб выла́зяць (ле́зуць) глаза́ на лоб ле́зут;
аж і́скры з вачэ́й пасы́паліся — да́же и́скры из глаз посы́пались;
адбіра́ць в. — (о ярком свете) слепи́ть; бить в глаза́;
асо́ю ў в. кі́дацца — лезть в глаза́ осо́ю;
бе́гчы за вача́мі — бежа́ть, куда́ глаза́ глядя́т;
вача́м ве́ры не дава́ць — глаза́м свои́м не ве́рить;
вачэ́й не адарва́ць — глаз не оторва́ть (не отвести́);
біць у в. — бить в глаза́;
вачэ́й не зве́сці — глаз не сомкну́ть;
вачэ́й не зво́дзіць — глаз не своди́ть;
вачэ́й не пака́зваць — глаз не пока́зывать;
в. адкры́ліся — (у каго) глаза́ откры́лись (у кого);
в. б мае́ не ба́чылі (не глядзе́лі) — глаза́ бы мои́ не ви́дели (не смотре́ли, не гляде́ли);
в. лупі́ць — глаза́ пя́лить;
в. гара́ць — глаза́ горя́т;
в. зама́заць — глаза́ зама́зать;
в. на мо́крым ме́сцы — глаза́ на мо́кром ме́сте;
в. заслані́ць — (каму) зама́зать глаза́ (кому);
в. праглядзе́ць — глаза́ прогляде́ть;
в. прадра́ць (пралупі́ць) — глаза́ продра́ть;
в. разбяга́юцца — глаза́ разбега́ются;
вы́драць в. — вы́царапать глаза́;
вы́лупіць в. — вы́таращить глаза́;
вы́плакаць в. — вы́плакать (пропла́кать) глаза́;
вы́расці на вача́х — вы́расти на глаза́х;
вачэ́й не спуска́ць — (з каго) глаз не спуска́ть (с кого);
глядзе́ць чужы́мі вача́мі — смотре́ть чужи́ми глаза́ми;
вы́расці ў вача́х — (чыіх) вы́расти (в чьих) глаза́х;
глядзе́ць вялі́кімі вача́мі — смотре́ть больши́ми глаза́ми;
глядзе́ць пра́ма ў в. — смотре́ть (гляде́ть) пря́мо в глаза́;
глядзе́ць пра́ўдзе (сме́рці) у в. — смотре́ть (гляде́ть) пра́вде (сме́рти) в глаза́;
глядзе́ць у в. (зу́бы) — (каму) смотре́ть (гляде́ть) в глаза́ (зу́бы) (кому);
губля́ць (тра́ціць) з вачэ́й — теря́ть из ви́ду;
для адво́ду вачэ́й — для отво́да глаз;
е́сці вача́мі — есть глаза́ми;
з адкры́тымі вача́мі (рабі́ць што) — с откры́тыми глаза́ми (де́лать что);
з завя́занымі вача́мі — с завя́занными глаза́ми;
з п’я́ных вачэ́й — с пья́ных глаз;
згубі́ць з вачэ́й — потеря́ть из ви́ду;
з вачэ́й не спуска́ць — не теря́ть (не упуска́ть) из ви́ду;
з заплю́шчанымі вача́мі — с закры́тыми глаза́ми;
за в. — за глаза́;
забе́галі в. — забе́гали глаза́;
закаці́ць в. — закати́ть глаза́;
закрыва́ць в. — (на што) закрыва́ть глаза́ (на что);
закры́ць в. — закры́ть глаза́;
залі́ць в. — зали́ть глаза́;
засло́на з вачэ́й упа́ла — пелена́ с глаз упа́ла;
затума́ніць в. — затума́нить глаза́;
зме́раць вача́мі — изме́рить глаза́ми;
зні́кнуць з вачэ́й — скры́ться с глаз; исче́знуть;
кало́ць в. — (каму) коло́ть глаза́ (кому);
кі́нуцца ў в. — а) бро́ситься в глаза́; б) пригляну́ться;
куды́ в. глядзя́ць — куда́ глаза́ глядя́т;
ле́зці сляпі́цаю ў в. — пристава́ть как ба́нный лист (как смола́);
ле́зці ў в. — а) лезть в глаза́; б) броса́ться в глаза́;
лю́дзям у в. глядзе́ць — лю́дям в глаза́ смотре́ть;
лы́паць вача́мі — хло́пать глаза́ми;
мазо́ліць (намазо́ліць) — в. мозо́лить (намозо́лить) глаза́;
мець свае́ в. і ву́шы — име́ть свои́ глаза́ и у́ши;
на вача́х — а) на глаза́х, на виду́; б) (воочию) на глаза́х;
на свае́ (ула́сныя) в. ба́чыць — свои́ми (со́бственными) глаза́ми ви́деть;
не ве́даць, куды́ в. дзець — не знать, куда́ глаза́ деть;
не ве́рыць сваі́м вача́м — не ве́рить свои́м глаза́м;
не пака́звацца на в. — не пока́зываться на глаза́;
не пака́зваць вачэ́й — не пока́зывать глаз;
не́куды вачэ́й дзець — не́куда глаза́ деть;
ні на в. — не терпе́ть, не хоте́ть ви́деть;
пага́ныя (благі́я) в. — дурно́й глаз;
папа́сціся (тра́піць) на в. — попа́сться на глаза́;
паро́ць в. —
плю́нуць у в. — плю́нуть в глаза́;
прабе́гчы вача́мі — пробежа́ть глаза́ми;
прапа́сці з вачэ́й — скры́ться с глаз;
прапла́каць в. — пропла́кать (вы́плакать) глаза́;
праце́рці в. — протере́ть глаза́;
прэч з вачэ́й — прочь с глаз (с глаз доло́й);
пуска́ць пыл у в. — пуска́ть пыль в глаза́; втира́ть очки́;
рабі́ць вялі́кія в. — де́лать больши́е глаза́;
рэ́заць пра́ўду ў в. — ре́зать пра́вду в глаза́;
рэ́заць в. — ре́зать глаза́;
свяці́ць вача́мі — горе́ть от (со) стыда́; хло́пать глаза́ми;
соль табе́ ў в.! — соль тебе́ в глаза́!;
страля́ць вача́мі — стреля́ть глаза́ми;
сысці́ з вачэ́й — уйти́ (скры́ться) с глаз;
ты́каць у в. —
у вача́х дваі́цца —
у вача́х пацямне́ла —
у в. не ба́чыць — в глаза́ не вида́ть;
у саба́кі вачэ́й пазы́чыць (пазы́чыўшы) — стыд потеря́ть;
у мае́ в. — на мои́х глаза́х;
у в. — в глаза́;
хава́ць в. — пря́тать глаза́;
чыта́ць у вача́х — по глаза́м ви́деть;
стая́ць у вача́х — стоя́ть в глаза́х;
шука́ць вача́мі — иска́ть глаза́ми;
у стра́ха в. вялі́кія — у стра́ха глаза́ велики́;
гро́зны (гро́зен) рак, ды в. зза́ду —
пра́ўда в. ко́ле —
со́рам не дым, вачэ́й не вы́есць —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)