не́рат м., рыб. мерёжа ж.; ве́рша ж.;

◊ папа́ўся (тра́піў) у н. — ні ўзад ні ўпе́рад — посл. ни туда́ ни сюда́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзе́сяць де́сять;

◊ за ~ццю́ замка́мі — за десятью́ замка́ми;

ні ў пяць ні ў дз. — ни туда́ ни сюда́; ни так ни э́так

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыне́сціся сов., разг. принести́сь;

ён за́раз жа сюды́ ~нёсся — он сра́зу же сюда́ принёсся;

здалёк ~сліся гу́кі пе́сні — и́здали принесли́сь зву́ки пе́сни

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сяк-та́к разг.

1. нареч. ко́е-ка́к, кой-ка́к;

ён сяк-та́к пераплы́ў раку́ — он ко́е-ка́к (кой-ка́к) переплы́л ре́ку;

2. в знач. сказ. (терпимо, сносно) так-ся́к; туда́-сюда́; куда́ ни шло́;

ну гэ́та яшчэ́ сяк-та́к — ну э́то ещё так-ся́к (туда́-сюда́, куда́ ни шло́)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пас​II спорт.

1. межд. пас;

пас сюда́! пас сюды́!;

2. сущ. пас, род. па́са м.;

то́чный пас дакла́дны пас;

у него́ хоро́шие па́сы у яго́ до́брыя па́сы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

туда́ нареч. туды́;

туда́ и обра́тно туды́ і наза́д;

ни туда́ ни сюда́ ні туды́ ні сюды́;

туда́ же такса́ма;

туда́ ему́ и доро́га туды́ яму́ і даро́га.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

туды́ нареч. туда́;

◊ т. яму́ і даро́га — туда́ ему́ и доро́га;

ні т. ні сюды́ — ни туда́ ни сюда́;

куды́ ве́цер, т. і ён — ирон. куда́ ве́тер ду́ет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Nec ad caelum nec ad terram pertinere (Petronius)

Не мець адносін ні да неба, ні да зямлі.

Не иметь отношения ни к небу, ни к земле.

бел. І ад сяла не адстаў, і да горада не прыстаў. Ні к сялу ні к гораду. Ні да вока ні да бока.

рус. Ни к селу ни к городу. Ни складу ни ладу. Ни то ни сё. Ни пришей ни пристегни. Ни сук, ни крюк, ни каракуля. Ни в хомут ни в шлейку. Ни богу свеча ни чёрту кочерга. Ни в дышло ни в оглоблю.

фр. Sans rime ni raison (Ни рифмы, ни здравого смысла).

англ. Neither to hap nor to wynd (Ни туда ни сюда).

нем. Weder gehauen noch gestochen (Ни порублено ни поколото). Fehl am Platze sein (Быть не к месту).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

по́мниться

1. по́мніцца;

мне по́мнится, что я вам э́то говори́л мне по́мніцца, што я вам гэ́та гавары́ў;

2. вводн. сл. / по́мнится по́мніцца, я по́мню;

вы, по́мнится, приходи́ли уже́ сюда́ вы, по́мніцца (я по́мню), прыхо́дзілі ўжо сюды́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Туды́ ‘ў той бок, у тое месца, туды’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Шымк. Собр., Сержп. Прымхі, Пятк. 2, Бяльк., Шат., Касп., Мал., Растарг., ТС, Сл. ПЗБ), ту́ды і туды́ ‘тс’ (Нас.), туда́ ‘тс’ (Федар. 1; лудз., шальч., Сл. ПЗБ), тудэ́ ‘тс’ (беласт., шчуч., драг., Сл. ПЗБ), ‘туды, там, той дарогай’ (Скарбы₂), ст.-бел. туды, туда, туде ‘тс’ (ГСБМ), сюды ж туды́ж‑тыкі ‘туды ж’ (Нас.), туды́ка ‘туды’ (Сцяшк.), туды́нака ‘тс’ (Жд. 2), туд ‘тс’ (ТС). Укр. туди́, туди́ка, туди́й, туди́йки, рус. туда́, дыял. туды́, туды́‑ка, стараж.-рус. туды ‘туды’, польск. tędy ‘сюдою’, дыял. tądy, каш. tądë, в.-луж. tud(y), н.-луж. tud ‘тут’, дыял. tuder, чэш. tudy ‘сюдою’, славац. tudito ‘гэтай дарогай, сюдою’, славен. tôdaj, tód ‘тут, сюдою’, старое харв. tudi, серб. ту̏д, ту̀да(р) ‘туды’, ‘тут’, ‘сюдою’, балг. тъдя́(ва) ‘недзе тут, у гэтым месцы’, ст.-слав. тѫдоу, тѫдѣ ‘туды, тут, стуль’. Прасл. *tǫdy (з варыянтамі *todě, *tǫdu, *tǫda) утворана ад t‑асновы (як *kǫdě — ад k‑асновы), хутчэй за ўсё, ад формы *ta‑mo‑dě ў выніку гаплалагічнага скарачэння (ESSJ SG, 2, 696), ці ад праславянскага ўказ. займ. *tъ ‘гэты’ (з В. скл.) у форме *tǫ з рознымі часціцамі з элементам *‑d‑ (Борысь, 631), або ‑ǫd, які супастаўляюць з лац. unde ‘адкуль’, inde ‘адтуль’ (ЕСУМ, 5, 669). Паводле ESJSt (16, 974), слова няяснага паходжання. Сной₂ (790) дапускае першаснае значэнне ў прасл. *tudy ‘тут’, якое маецца ў прыслоўі *tu ‘тут’. З індаеўрапейскіх паралелей можна ўказаць на гоц. thadei ‘куды’. Ст.-прус. (is)stwendau ‘стуль’, якое прыводзіцца ў этымалагічнай літаратуры ў якасці адпаведніка stwendau ‘скуль’, фанетычна не зусім адпавядае прасл. tǫdy, паводле Мартынава (Прасл. яз., 28), зыходная форма рэканструюецца як ст.-прус. *istandau, паралельная прасл. *jьztǫdu ‘стуль’. Сюды ж спалучэнні сюды́‑туды́ ‘ў той і ў другі бок’, туды́‑сюды́ ‘сюды-туды’, ‘сыйдзе, нічога’, ‘куды-небудзь’, ‘там і сям’, ‘як-небудзь’ (ТСБМ, Нас., Федар. 4, Растарг., Арх. Вяр., Бяльк., Байк. і Некр.), ‘далёка не адыходзячы’ (Варл.), ‘абы-як, нядбайна’ (Юрч. Сін.), ‘у розныя бакі’ (смарг., швянч., пух., астрав., Сл. ПЗБ), туда́‑сюда́, тудэ́‑сюдэ́ (Сл. ПЗБ), ст.-бел. туды и сюды, туда и сюды, туды и сюда ‘ў той і другі бок’ (ГСБМ). Гл. таксама сюды́.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)