пу́ще нареч., прост. больш; (сильнее) мацне́й; (хуже) горш;

пу́ще всего́ больш за ўсё;

◊

бере́чь пу́ще гла́за шанава́ць як сваё во́ка.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Nil consuetudine majus

Няма нічога больш/мацней за прывычкі.

Нет ничего больше/сильнее привычки.

Гл.: Consue tu do...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Quod non licet, acrius urit

Што не дазволена, мацней узбуджае.

Что не позволено, сильнее возбуждает.

Гл.: Nil magis...

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Saepe facit pietas hoc, [quod] nequit ipsa potestas

Часта каханне робіць тое, [чаго] не можа зрабіць улада.

Часто любовь делает то, [чего] не может сделать власть/сила.

бел. Для сябра свайго сэрца ўкалупнуў бы. Дзе міла ‒ сем вёрст не крыва.

рус. Любовь годы побеждает. Любовь и смерть преград не знают. Любовь сильнее страха смерти. Для милого дружка и серёжку из ушка.

фр. Amour et mort rien n’est plus fort (Нет ничего сильнее, чем любовь и смерть).

англ. Love makes all hearts gentle (Любовь смягчает все сердца). Honey catches more flies than vinegar (Мёд ловит больше мух, чем уксус).

нем. Liebe überwindet alles (Любовь преодолевает всё).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

КУПРЫ́Н Аляксандр Іванавіч

(7.9.1870, с. Нараўчат Пензенскай вобл., Расія — 25.8.1938),

рускі пісьменнік. Скончыў Аляксандраўскае ваен. вучылішча (Масква, 1890). Быў на ваен. службе, з 1894 у адстаўцы, жыў у Кіеве, шмат ездзіў па Расіі. У 1903 зблізіўся з М.Горкім, супрацоўнічаў у яго выд-ве «Знание». У 1919 эмігрыраваў у Францыю, з 1937 на радзіме. Друкаваўся з 1889. Раннія апавяданні (зб. «Мініяцюры», 1897) — псіхал. эцюды, прысвечаныя даследаванню розных станаў чалавечай душы. У апавяданнях «Дазнанне», «У паходзе», аповесцях «Прапаршчык армейскі» (1897), «На пераломе (Кадэты)» (1900), «Паядынак» (1905) і інш. рэаліст. паказ жахлівага ваен. побыту, пратэст супраць жорсткасці і падаўлення асобы. Аповесць «Малох» (1896) — спроба з дапамогай іншасказання і сімвалаў паказаць бесчалавечнасць вытворчага прагрэсу. Пасля паездкі на Палессе (1897) напісаў цыкл апавяданняў («У лясной глушы», «На глушцоў» і інш.), аповесць «Алеся» (1898), у якіх упершыню моцна загучала тэма вял. кахання, характэрная для наступных яго твораў («Суламіф», 1908; «Гранатавы бранзалет», 1911; і інш.). Аўтар аповесцей навукова-фантаст. «Вадкае сонца» (1913), напаўфантаст. «Зорка Саламона» (1917), цыкла нарысаў «Кіеўскія тыпы» (1895—98), «Лістрыгоны» (1907—11) і інш. Аповесць «Яма» (ч. 1—2, 1909—15) пра амаральнасць грамадства, якое апраўдвае прастытуцыю. У эміграцыі стварыў нарысы аб Францыі, аповесці «Купал св. Ісакія Далмацкага» (1928), «Кола часу» (1929), «Жанета» (1932—33), казачныя («Кісмет») і гіст. («Аднарукі камедыянт», «Цень імператара») апавяданні, успаміны пра цыркавых артыстаў, рус. прыроду і інш. Асн. эмігранцкі твор — аўтабіягр. раман «Юнкеры» (1928—32). Многія творы К. экранізаваны («Паядынак», «Алеся» і інш.). На бел. мову асобныя творы К. пераклалі І.Шамякін, Л.Салавей.

Тв.:

Собр. соч. Т. 1—9. М., 1970—73;

Собр. соч. Т. 1—3. Мн., 1994;

Река жизни: Рассказы, повести;

Из несобранного и забытого. Ростов н/Д, 1988;

Сильнее смерти: Повести и рассказы о любви. Л., 1993;

Рассказы и повести. Мн., 1997;

Бел. пер. — Выбранае Мн., 1985;

Выбр. проза. Мн., 1992. Собр. соч. Т. 1—9. М., 1970—73;

Собр. соч. Т. 1—3. Мн., 1994;

Река жизни: Рассказы, повести;

Из несобранного и забытого. Ростов н/Д, 1988;

Сильнее смерти: Повести и рассказы о любви. Л., 1993;

Рассказы и повести. Мн., 1997; Бел. пер. — Выбранае Мн., 1985; Выбр. проза. Мн., 1992.

Літ.:

Куприна К.А. Куприн — мой отец. 2 изд. М., 1979;

Михайлов О. Куприн. М., 1981;

Кулешов Ф.И. Творческий путь Куприна, 1883—1907. 2 изд. Мн., 1983;

Яго ж. Творческий путь Куприна, 1907—1938. 2 изд. Мн., 1987.

С.Ф.Кузьміна.

А.І.Купрын.
А.Купрын. Нацюрморт з сінім падносам. 1914.

т. 9, с. 38

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Labitur a mente cito res bona, sed mala lente

Дабро хутка забываецца, зло доўга помніцца.

Добро быстро забывается, зло долго помнится.

бел. Добрае доўга помніцца, а дрэннае век не забудзеш. Ліхое доўга ў памяці. Ліха даўжэй у памяці, як дабро.

рус. Доброе скоро забывается, а худое долго помнится. Лихо помнится, а добро забывается. Хорошее лежит, а худое бежит. Доброе смолчится, а худое смолвится. Обида сильнее человека, и чтобы её забыть, не хватает века.

фр. Mémoire du mal a longue face, mémoire du bien bientôt passe (У лиха ‒ долгий след, a добро быстро забывается).

англ.

нем. Das Gute wird bald vergessen (Доброе скоро забывается).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Uncum se praebet, quod curvum crescere debet

Робіцца крывым тое, што расце крыва.

Становится кривым то, что растёт криво.

бел. Які хто змоладу, такі і ў старасці. Калі ўрадзіўся з крывымі нагамі, то ўжо ніхто іх не выправіць. Калі ўрадзіўся з лысінай, то з лысінай і памрэ.

рус. Кривая ветка прямой не станет. К чему в молодости привыкнешь, то в старости будешь делать. Каков в колы бельке, таков и в могилу. Каков чёрт от люльки, таков и в могилку.

фр. Bois tortu ne se redresse pas (Кривое дерево не выпрямляется).

англ. Nature is stronger than rearing (Природа сильнее воспитания). Though you cast out nature with a fork it will return (Гони природу хоть вилами, она вернётся).

нем. Jung gewohnt, alt getan (В молодости привык, в старости сделал).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

In nullum avarus bonus est, in se pessimus

Прагны/скупы для ўсіх благі, для сябе ж горш за ўсё/самы дрэнны.

Жадный/скупой для всех плох, для себя же хуже всех/самый плохой.

бел. Сабака на сене ляжыць: ні сам не есць, ні другім не дае. І сам не гам, і другому не дам. Горка з’есці і шкала кінуць.

рус. Скряге деньги что собаке сено: и сам не ест и другим не дает. Жадный сам себе покою не даёт.

фр. N’en mange pas et n’en donne pas не ест, и не даёт).

англ. Gluttony kills more than sword (Жадность губит сильнее, чем меч).

нем. Er liegt auf seinem Geld wie der Hund auf dem Heu (Он лежит на своих деньгах, как собака на сене).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Aedis apud postes canis est magis acer (asper) in hospes

Каля вушака сабака мацней брэша на чужых людзей.

У дверного косяка собака сильнее лает на чужих людей.

бел. На сваім падвор’і і сабака пан. На сваім падворку і сабака адважнейшы. І певень на сваім сметніку гаспадар. Кожны кулік на сваім полі вялік.

рус. На своей улочке храбра и курочка. Всяк петух смел на своей навозной куче. На своём пепелище и курица бьёт, а петух никому спуску не даёт. Всяк в своём доме хозяин. Всяк кулик на своём болоте велик. В своём гнезде и ворона коршуну глаз выклюет.

фр. Tout chien est lion dans sa maison (В своём доме всякая собака ‒ лев).

англ. Every cock is proud on his own dunghill (Каждый петух важен на своей навозной куче).

нем. Der Hahn ist König auf seinem Mist (Петух ‒ король на своей навозной куче).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia crescit

Расце любоў да грошай, калі яны павялічваюцца.

Растёт любовь к деньгам по мере их приращения.

бел. Чым больш маеш, тым больш жадаеш. Чым больш маем, тым больш хціўшымі бываем. Апетыт прыходзіць у час яды. Грошы/багацце ‒ што салёная вада: чым больш яе п’еш, тым больш піць хочацца.

рус. Аппетит приходит во время еды. Денег вволю, а ещё б поболе. Много, много, а ещё бы столько. Сколько собаке не хватать, а сытой не бывать.

фр. L’appétit vient en mangeant (Аппетит приходит во время еды). L’avarice est comme le feu: plus on y met du bois plus il brûle (Жадность как огонь: чем больше подбрасываешь дров, тем сильнее он горит).

англ. Much will have more (Чем больше есть, тем больше хочется). Appetite comes with eating (Аппетит приходит во время еды).

нем. Der Appetit kommt mit dem Essen (Аппетит приходит с едой).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)