дачыне́нне ср. (связь, участие) отноше́ние, каса́тельство, прича́стность ж.;
◊ мець дачыне́нне — а) име́ть отноше́ние, каса́тельство; б) относи́ться к де́лу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раз’ядно́ўвацца несов.
1. (терять связь, соединение) разъединя́ться;
2. (перестать общаться) разобща́ться;
3. страд. разъединя́ться; разлуча́ться; разобща́ться; см. раз’ядно́ўваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ЛАПО́ТКА Ігнат Анатолевіч
(27.6. 1899—18.3.1968),
бел. вучоны ў галіне отарыналарынгалогіі. Праф. (1940). Скончыў мед. ф-т БДУ (1926). З 1930 у Мінскім мед. ін-це (з 1932 заг. кафедры). З 1937 дырэктар Ленінградскага НДІ вуха, горла, носа і маўлення. Навук. працы па біял. уплыве прамянёвай энергіі на арганізм, рэнтгенадыягностыцы рака і склеромы гартані, танзіліце.
Тв.:
Острый и хронический тонзиллит. Их осложнения и связь с другими заболеваниями. Л., 1963 (разам з В.Ю.Лакоткінай).
т. 9, с. 134
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
злуча́льны
1. биол., грам. соедини́тельный;
~ная гало́сная — соедини́тельная гла́сная;
2. грам. сочини́тельный;
~ная су́вязь — сочини́тельная связь;
○ ~ная тка́нка — соедини́тельная ткань
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
органи́ческий в разн. знач. аргані́чны;
органи́ческий мир аргані́чны свет;
органи́ческая хи́мия аргані́чная хі́мія;
органи́ческая связь с наро́дом аргані́чная су́вязь з наро́дам;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
це́сны в разн. знач. те́сный;
~ная кватэ́ра — те́сная кварти́ра;
ц. касцю́м — те́сный костю́м;
абступі́ць ~ным ко́лам — обступи́ть те́сным кру́гом;
~ная су́вязь — те́сная связь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Су́вязь ’узаемныя адносіны’, ’блізкасць’, ’зносіны, камунікацыя’ (ТСБМ), ’асацыяцыя’, ’канфедэрацыя’, ’саюз, федэрацыя’ (Ласт.), ’паштовае аддзяленне’ (Жд. 1), сувя́зак ’звязка апрацаванага льну’ (Сцяшк.). Укр. рэдкае су́вʼязь ’сувязь, згода’, рус. дыял. суя́зно ’суладна’, серб.-харв. су́вез ’умова аб сумесным ужыванні цяглавых жывёлін для сельскагаспадарчых работ’. Борысь (Prefiks., 100–101) узнаўляе прасл. дыял. усх. *sǫvęzь і паўдн. *sǫvezь як дэрываты ад *sъvęzati ’звязаць’, але заўважае, што гэта могуць быць незалежныя ўтварэнні, на што ўказвае вакалізм. Гл. таксама Трубачоў, Проспект, 81. Стварэнне слова для перадачы рус. сою́з прыпісваецца Ластоўскаму (Станкевіч, Язык, 617); слова ў далейшым ужыванні набыло сучаснае значэнне, для якога Ластоўскі выкарыстоўваў зьвязь, што этымалагічна адпавядае рус. связь (< *sъvezь). Пра штучны характар слова гл. Пацюпа (там жа, 1160).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
БЕЛАЗЕ́РСКІ Андрэй Мікалаевіч
(29.8.1905, г. Ташкент — 31.12.1972),
савецкі біяхімік, адзін з заснавальнікаў малекулярнай біялогіі ў СССР. Акад. АН СССР (1962, чл.-кар. 1958). Герой Сац. Працы (1969). Скончыў Сярэднеазіяцкі ун-т у Ташкенце (1927). З 1930 у Маскоўскім ун-це, адначасова з 1946 у Ін-це біяхіміі. У 1971—72 віцэ-прэзідэнт АН СССР. Навук. працы па хіміі і біяхіміі бялкоў. Адкрыў ДНК у вышэйшых раслін. Вызначыў універсальнасць распаўсюджання нуклеінавых к-т у жывой прыродзе. Прадказаў існаванне інфармацыйнай РНК (разам з А.С.Спірыным, 1957).
Тв.:
Нуклеиновые кислоты и их связь с эволюцией, филогенией и систематикой организмов. Ташкент, 1969;
Биохимия нуклеиновых кислот и нуклеопротеидов: Избр. тр. М., 1976.
т. 2, с. 386
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
складII
1. (строй, характер) склад, род. скла́ду м.;
2. (стройность, логическая связь) склад, род. скла́ду м.;
◊
ни скла́ду ни ла́ду ні скла́ду ні ла́ду.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нала́джваць несов.
1. (создавать) нала́живать, организо́вывать; (связь) устана́вливать;
2. починя́ть, исправля́ть; нала́живать;
3. муз., радио настра́ивать;
4. (вечер, концерт и т.п.) устра́ивать, организо́вывать;
1-4 см. нала́дзіць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)