капа́льня, ‑і, ж.

Месца падземнай або адкрытай распрацоўкі карысных выкапняў; руднік. Саляныя капальні. Каменнавугальныя капальні. Залатыя капальні.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

rzgrube

f -, -n капа́льня, рудні́к

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

mine2 [maɪn] n.

1. ша́хта, рудні́к;

coal mines ву́гальныя ша́хты

2. мі́на; фуга́с

a mine of information крыні́ца інфарма́цыі (пра чалавека)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Brgwerk

n -(e)s, -e рудні́к, капа́льні

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Kpferbergwerk

n -(e)s, -e ме́дны рудні́к

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Мета́л, мята́л, міта́л ’простае рэчыва або сплаў, якім уласцівы бляск, коўкасць, праводнасць цеплыні і электрычнасці’ (ТСБМ; бабр., Воўк-Лев.; драг., Жыв. сл.). Ст.-рус. металъ, метала (металя) ’тс’ (XVI ст.). Праз ням. Metall ці франц. métal з лац. metallum ’метал’, ’мінерал, выкапень’, ’руднік’, якое са ст.-грэч. μέταλλονруднік’ (Фасмер, 2, 609). Крукоўскі (Уплыў, 83) бел. лексему выводзіць з рус. мовы. Не выключана і пасрэдніцтва польск. мовы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Капа́льняруднік’, ’кар’ер, месца, дзе капаюць гліну, пясок, вапнавы камень і інш.’ (ТСБМ, Нас.), навагр., астрав. ’шахта’ (Сл. паўн.-зах.). Укр. копа́льня. Відавочна, запазычанне з польск. kopalnia ’шахта’, якое ўтворана ад kopać ’капаць’ на ўзор лац. fodīna ’тс’ < fodere ’капаць’ (Слаўскі, 2, 451–452). Сюды ж астрав. капальнякі́, воран. капаня́к ’драўніна, якую выкарыстоўваюць у шахтах для ўмацавання лавы’ (Сцяшк.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ру́дня Ст.-бел. Руднік для апрацоўкі балотнай жалезнай руды; жалезаплавільны і меднаробчы заводы (Нас.), паташны завод (Нас. АУ).

Гамарня або Гразівецкая Рудня Крыч., в. Рудня Слаўг.

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

БРА́НЦАЎ Аляксандр Аляксандравіч

(14.4.1883, С.-Пецярбург — 30.9.1961),

рускі рэжысёр, дзеяч т-ра для дзяцей. Нар. арт. СССР (1956). Скончыў Пецярбургскі ун-т (1908). Заснавальнік і кіраўнік Ленінградскага тэатра юных гледачоў (з 1921). Здзейсніў 48 пастановак, у т. л. «Канёк-Гарбунок» паводле П.Яршова, «Выкрадальнік агню» П.Горлава, «Беднасць не загана» А.Астроўскага, «Цімошкаў руднік» Л.Макар’ева, «Сын палка» паводле В.Катаева. Аўтар кніг і артыкулаў па пытаннях тэорыі і практыкі тэатра для дзяцей. Дзярж. прэмія СССР 1950.

т. 3, с. 245

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Мі́на1 ’снарад з выбуховым рэчывам’ (ТСБМ, Яруш.). З польск. mina ’тс’ (Клюге, Poln., 77), якое з новав.-ням. Mine ’падземны ход’; апошняе ў XVII ст. з франц. mine < с.-лац. minaруднік’ < с.-ірл. mēin, уэльск. mwyn ’руда’ (Гамільшэг, 613; Клюге₂₀, 479).

Мі́на2 ’выраз твару’ (ТСБМ, Нас., ТС; КЭС, лаг.), міны ’тс’, (Грыг.). З польск. mina ці з рус. мина ’тс’, якія (праз ням. Miene ’тс’, XVII ст.) з франц. mine ’тс’ (Фасмер, 2, 623; SWO, 1980, 479; Даза, 477) ці італ. mina < лац. mima ’актрыса-мім’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)