прыжму́рвацца несов., возвр., страд. прижму́риваться, прищу́риваться; см. прыжму́рыцца, прыжму́рваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сажму́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.

Абл. Прыжмурыцца. Яраш хітра сажмурыўся: — Нешта ў цябе вочы заспаныя. Няўжо ад працы? Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыска́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., што.

Абл. У выразе: прыскаліць вочы (вока)прыжмурыцца. Гантман прыскаліў вока, быццам прыгадваючы, якая б магла быць такая сума, што дасталася Цітковаму брату. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыжму́р, ‑у, м.

Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. прыжмурваць — прыжмурыць і стан паводле знач. дзеясл. прыжмурвацца — прыжмурыцца. [Паўлу] здалося, што ён ужо недзе сустракаў гэтага сівога, з хітраватым прыжмурам вачэй, дзеда. Васілёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прыска́ліць у выразе прыска́ліць вочы (вока) ’прыжмурыцца’ (ТСБМ), прыска́льваць ’прыжмурваць’ (ТС), прыска́люватыся ’прыжмурвацца, нібы смеючыся ротам’ (драг., Нар. лекс.), прыска́ляный ’прыжмураны’ (Клім.). Гл. скаліць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Прымару́жыць, прымору́жыць ’прыжмурыць’, прімору́жыццапрыжмурыцца’ (жытк., Нар. словатв.; ТС), прымору́жаный ’прыжмураны’ (кобр., Жыв. сл.). Да мору́жыць ’жмурыць’ (ТС), гл. *мару́глы. На поўнагалосныя формы, параўн. рус. моро́говатый ’падслепаваты’, магчыма, паўплывалі запазычаныя з польск. мружыць, мружыцца (гл.), укр. примру́жити, примру́живати ’прыжмурыць ’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Прышчу́ра ’падслепаваты чалавек’ (Бяльк.). З рус. прищура ’пра чалавека, які мае звычку жмурыць вочы’ < прищуритьсяпрыжмурыцца’, параўн. прывальваць ’прыжмурваць’ (ТС) пры скаліць зубы ’смяяцца’ (там жа), што, магчыма, сведчыць пра сувязь з шчэрыць (гл.), якую адмаўляе Фасмер (4, 511).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

uge

n -s, -n

1) во́ка

2) ачко́

nter vier ~n — сам-наса́м

kline ~n mchen — прыжму́рыцца

3) тэх. ву́шка

4) бат. во́чка

5) пля́міна тлу́шчу (у супе); наздраві́на (у сыры)

6) перан. (сімвал увагі, разумення)

im ~ hben — мець на ўва́зе

ins ~ fssen — улі́чваць

~en [ein ~] für twas hben — мець во́чы на што-н., разуме́ць што-н.

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)