Sǘdländer

m -s, - жыха́р по́ўдня

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

юг по́ўдзень, род. по́ўдня м.;

к ю́гу от… на по́ўдзень ад…

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

south​3 [saʊθ] adv.

1. на по́ўдзень, у паўднёвым напра́мку;

south of Scotland на по́ўдзень ад Шатла́ндыі;

down south infml на по́ўдзень

2. з поўдня (пра вецер);

The wind blows south. Вецер дзьме з поўдня.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

popołudnie

н. час пасля поўдня

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

południowiec

м. жыхар поўдня, паўднёвы жыхар

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

праспа́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пі́м, -піце́, -пя́ць; -пі́; зак.

1. Прабыць які-н. час у стане сну.

П. аж да поўдня.

2. што і без дап. Прачнуцца пазней, чым трэба.

Праспаў і спазніўся на лекцыю.

3. каго-што. Знаходзячыся ў стане сну, не заўважыць, прапусціць.

П. станцыю.

|| незак. прасыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паўднёвы ​1, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да поўдня ​1; які знаходзіцца, размяшчаецца на поўдні. Паўднёвы полюс. Паўднёвы горад. □ Яшчэ з вечара неба з паўднёвага боку засценьвалася дымнаю павалокаю лёгкіх воблакаў. Колас. Паўднёвы бераг [Дзвіны] больш адхонны, залесены. Асіпенка. // Які дзьме з поўдня (пра вецер). Паўднёвы вецер. // Уласцівы жыхару поўдня. Паўднёвы тэмперамент.

•••

Паўднёвы захад гл. захад.

Паўднёвы ўсход гл. усход.

паўднёвы ​2, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і паўдзённы ​1. Ідуць часам яны з дзедам, — Месца слаўнае, цяпло, Час паўднёвы прад абедам. Колас. Заснула паўднёвым сном зямля. Ад вялікай спякоты і птушкі не спявалі. Бядуля.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

vórmittags

adv да по́ўдня, y пе́ршай пало́ве дня, ра́ніцай

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Ву́точка ’рабро ў кошыку’ (КСТ). Відаць, ад вы́тачка з характэрным для поўдня Беларусі пераходам ы > у пасля губных.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ву́крут ’вір’ (Яшк.). Згодна Талстому (Геогр., 214), да *vy‑krǫtъ ’тс’; гл. вы́крут, вы́круціць, фанетыка характэрная для гаворак поўдня Беларусь

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)