Est arbuscula non truncus curvandus in uncum

Трэба гнуць у дугу дрэўца, а не сагнуты ствол.

Нужно гнуть в дугу деревце, а не изогнутый ствол.

бел. Гні дрэва, пакуль маладое. Тады дзяцей вучаць, як каля лаўкі ходзяць. Тады трэба сеч, як упоперак лаўкі мог леч, а тагды не ўзмог, як уздоўж лёг.

рус. Гни дерево, пока гнётся, учи дитятко, пока слушается. Учи сына, когда поперёк лавки лежит, а когда вдоль вы тянется ‒ трудно будет. Секи ребёнка поперёк доски, а вдоль протянется ‒ тебе достанется.

фр. L’arbre se redresse quand il est jeune (Дерево выпрямляется, когда оно молодое). Vieux bois n’obéit pas à la main (Ста­рое дерево не послушно руке).

англ. A tree must be bent while it is young (Гни дерево, пока оно молодое).

нем. Den Baum muß man biegen, weil er noch jung ist (Дерево нужно гнуть, потому что оно молодо).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Re labor est dulcis, quia non pluit usus hiulcis

Праца карысная, таму што дабро не льецца дажджом у рот.

Труд полезен, потому что добро не льётся в виде дождя в рот.

бел. Без працы няма чаго хлеба шукаці. Работа і корміць і поіць. Трэба нахіліцца, каб з ручая напіцца. Не капаўшы студні, не нап’ешся вады. Вось на свеце як бывае: хто працуе, той і мае. Без працы не есці пірагоў. Нікому з неба само не спадае. Дзе работа, там і густа, а ў лянівым доме пуста. Пячоныя галубы не ляцяць да губы.

рус. Жареные куры в рот не летят. Счастье в воздухе не вьётся, а руками достаётся. Масло само не родится. Без тру да ничего не даётся. В лес не съездим, так и на полатях замёрзнем. Без труда не вытащишь и рыбку из пруда. Не замочив рук, не умоешься. Жареные голубки не прилетят до губки. Бобы ‒ не грибы, не посеяв, не взойдут. Без труда нет плода.

фр. Des alouettes ne tombent pas toutes rôties dans la bouche (Жаворонки не падают в рот уже зажаренными).

англ. No cross no crown (Без креста нет короны). As you sow so must you reap (Как посеял ‒ так пожнёшь). He that would eat the fruit must climb the tree (Кто хочет съесть плод, должен залезть на дерево).

нем. Der Mühe gibt Gott Schaf und Kühe (Усердию/старанию Бог даёт овец и коров). Ohne Fleiß kein Preis (Без усердия нет награды).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)