аз, аза́, м.
1. Старадаўняя назва літары «а».
2. перан., мн. азы́, -о́ў. Пачатковыя звесткі (разм.).
Пачаць з азоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ве́нзель, -я, мн. -і, -яў, м.
Пачатковыя літары імя і прозвішча або імя і імя па бацьку, звязаныя ў агульны малюнак.
|| прым. ве́нзелевы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
teething troubles [ˈti:ðɪŋˌtrʌblz] n. pl. перша пачатко́выя ця́жкасці (у чым-н.)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ве́нзель, ‑я, м.
Пачатковыя літары імя і прозвішча або двух імён, звязаныя агульным малюнкам.
[Ад польск. węzeł — вузел.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акраве́рш, ‑а, м.
Верш, у якім пачатковыя літары радкоў складаюць якое‑н. імя, слова або фразу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Народныя вучылішчы, гл. Пачатковыя вучылішчы
Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)
аднакла́сны, ‑ая, ‑ае.
Уст. З адным годам навучання — аб навучальных установах у дарэвалюцыйны час. Між тым, у мястэчку ёсць толькі дзве пачатковыя школы: двухкласная міністэрская і аднакласная жаночая. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ініцыя́лы
(лац. initialis = пачатковы)
1) пачатковыя літары імя і імя па бацьку або імя і прозвішча;
2) пачатковыя літары раздзела кнігі або абзаца, як правіла, больш буйныя і аздобленыя ўзорамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
акраве́рш
(ад акра- + верш)
верш, у якім пачатковыя літары радкоў складаюць якое-н. імя, слова або фразу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
АДНАКЛА́СНАЕ ПАЧАТКО́ВАЕ ВУЧЫ́ЛІШЧА навучальная ўстанова ў Рас. імперыі. На Беларусі першыя аднакласныя пачатковыя вучылішчы існавалі пры манастырах каталіцкіх ордэнаў. Паводле Статута для прыходскіх вучылішчаў 1807 для дзяцей бедных рамеснікаў і сялян ствараліся аднакласныя пачатковыя вучылішчы з адным настаўнікам, якія мелі 6-месячны тэрмін навучання. Вучэбныя планы абмяжоўваліся практычнымі мэтамі. Паводле Статута 1828 дзейнасць аднакласных пачатковых вучылішчаў мела саслоўны характар. «Часовыя правілы для народных школ...» 1863 дазвалялі прыём у аднакласныя пачатковыя вучылішчы дзяцей усіх саслоўяў і веравызнанняў; выкладалі Закон Божы, рус. мову, першыя чатыры дзеянні арыфметыкі, спевы. У сярэдзіне 1870-х г. на Беларусі было 50 аднакласных пачатковых вучылішчаў (36 з іх мелі жан. змены), у пач. 1890-х г. — 70 з 2-гадовым тэрмінам навучання. Паводле «Палажэння аб царкоўных школах праваслаўнага веравызнання» (1902) існавалі аднакласныя пач. школы царк. ведамства з 3-гадовым тэрмінам навучання (гл. Царкоўнапрыходскія школы). З павелічэннем ролі земстваў (1911) аднакласныя пачатковыя вучылішчы царк. ведамства не вытрымалі канкурэнцыі з земскімі школамі, дзе даваліся больш глыбокія веды, і сталі пераходзіць на земскае ўтрыманне (Віцебская, Магілёўская, Мінская губерні).
С.В.Снапкоўская.
т. 1, с. 122
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)