Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наступа́ць¹, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1.гл. наступіць¹.
2. Ведучы актыўныя ваенныя дзеянні, рухацца наперад, на праціўніка.
Н. на ўсіх франтах.
3. Падступаць да каго-н. з просьбамі, пагрозамі і пад.
4.перан. Набліжацца да чаго-н., распаўсюджвацца, насоўвацца на што-н.
Хвалі наступаюць на бераг.
|| наз.наступле́нне, -я, н. (да 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
nasuwać się
незак.
1.насоўвацца; набліжацца;
2. прыходзіць; узнікаць; з’яўляцца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
ánrücken
1.
vt падсо́ўваць; падво́дзіць
2.
vi(s) набліжа́цца, насо́ўвацца
der Feind rückt an — во́раг наступа́е [набліжа́ецца]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
легіён, ‑а, м.
1.Гіст. Буйное вайсковай злучэнне ў Старажытным Рыме.
2. Назва асобных вайсковых часцей у некаторых краінах. Не паспелі разграміць Юдзеніча, як з захаду пачалі насоўвацца белапольскія легіёны.Паслядовіч.
3.перан. Вялікая колькасць, мноства каго‑, чаго‑н. Легіён зорак. □ Яўген стараўся не глядзець на .. [начальніка ўчастка], думаючы — як, мабыць, надакучыла гэтаму чалавеку вадзіць па участку цікаўных гасцей, імя якім — легіён.Карпаў.
[Лац. legio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
nadciągać
nadciąga|ć
незак. надыходзіць, насоўвацца, набліжацца;
nadciągać burza — набліжаецца навальніца;
nadciągać wojsko — набліжаецца войска
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
нака́тыватьсяIIнесов.
1.(катясь, надвигаться, наскакивать и т. п.) нако́чвацца; (надвигаться, приближаться — обычно) прост.насо́ўвацца;
1. Разарыць, разбурыць. Разграмілі польскія легіянеры Мартынаву хату, павыбівалі вокны.Колас.Дэфензіва разграміла рэдакцыю газеты, а самога паэта і яго таварышаў, што групаваліся вакол гэтай трыбуны, кінула на лаву падсудных.«Полымя».
2. Разбіць, знішчыць у баі, у выніку барацьбы. А ішлі яны [партызаны] граміць варожы гарнізон у Вежанцы. І разграмілі. Бой быў цяжкі.Паўлаў.Не паспелі разграміць Юдзеніча, як з захаду пачалі насоўвацца белагвардзейскія легіёны Пілсудскага.Паслядовіч.//перан. Даказаць ілжывасць, памылковасць чыіх‑н. перакананняў; нанесці ідэйнае паражэнне каму‑н.; разнесці. Вось дык крытык! Ну і смелы! Пачытай — агорне страх. Без аглядак зборнік цэлы Разграміў у пух і прах.Гілевіч.Дзеля хутчэйшага дасягнення .. мэты неабходна было разграміць трацкісцка-зіноўеўскі блок.«Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Разм.
1.Незак.да наперці (у 1, 3 і 4 знач.).
2. Рашуча наступаць, цясніць. Танкі напіралі з усіх бакоў. □ Падняўся гвалт і страляніна... Відаць было, што чырвоныя напірапіць...Чарот.// Сабраўшыся ў вялікай колькасці, насоўвацца на што‑н. Вада ўсё прыбывае, напірае, дабіраецца да людзей.Маўр.
3. Рабіць упор, звяртаць асаблівую ўвагу на каго‑, што‑н.; энергічна займацца чым‑н. Мужыкі ў гаспадарцы больш напіралі на валоў, чым на коней, а шляхта раней перайшла на коней.Пестрак.На хлеб павёў атаку я, Пятроў на бульбу напірае.Крапіва.
4. Настойліва дабівацца чаго‑н., настойваць на чым‑н. — Адстань хоць ты, Квадрыга! Азімае трэба ўбіраць. Раён на закуп напірае.Мыслівец.Дзед пратэстуе, напірае на тое, што трэба забраць дзяцей і вярнуцца сюды.Колас.// Настойліва падкрэсліваць што‑н. Напіраць на сваю занятасць. Напіраць на свае заслугі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наступа́ць1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1.Незак.да наступіць 1.
2. Ведучы актыўныя ваенныя дзеянні, рухацца наперад, весці наступленне 1 (у 2 знач.). Чырвоная Армія хутка пачне наступаць.Чорны.Наступаць танкісты маглі толькі па спецыяльных дарогах.Мележ.// Весці актыўныя дзеянні з якой‑н. мэтай. [Андрэй Міхайлавіч] хадзіў па пакоі.., расказваючы Вісарыёну аб тым, як зменяць свой шлях рэкі, як каналы збяруць стаячыя балотным завадзі, як будзе наступаць чалавек, як будзе адыходзіць вялікае балота.Самуйлёнак.
3. Падступаць да каго‑н. з просьбамі, пагрозамі і пад. — Вы мне кажыце праўду, чуеце? Чыстую праўду, — горача наступала панна Людміла.Колас.
4.перан. Набліжацца да чаго‑н., распаўсюджвацца, насоўвацца на што‑н. Лес дажываў апошнія дні. З таго боку, ад шашы, на яго наступаў рабочы пасёлак.Асіпенка.Хвалі з белымі грабянямі з шумам наступаюць на пясчаны бераг.В. Вольскі.
•••
Наступаць на пятыкаму — даганяць каго‑н.
наступа́ць2, ‑ае.
Незак.да наступіць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)