geschlíffen

1.

part II ад schléifen

*

2.

a

1) адшліфава́ны; наво́страны

2) то́чаны, вы́тачаны

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

востры; гостры (абл.), адвостраны, навостраны, адточаны

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

то́ченный прич.

1. (изготовленный точением) то́чаны;

2. (острый, наточенный) во́страны, наво́страны; (на точиле) то́чаны, нато́чаны; см. точи́ть​I.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вы́правленный​I

1. вы́прастаны, мног. павыпро́стваны; вы́раўнаваны, мног. павыраўно́ўваны;

2. напра́ўлены, наво́страны;

3. вы́праўлены, мног. павыпраўля́ны; см. вы́править​I.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нато́ченный​I

1. (изготовленный из дерева) нато́чаны, мног. панато́чваны;

2. (наостренный) наво́страны; (на точиле) нато́чаны, мног. панато́чваны; см. наточи́ть​I.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

точёный прил.

1. (выточенный) то́чаны, вы́тачаны;

точёные но́жки сто́лика то́чаныя (вы́тачаныя) но́жкі сто́ліка;

точёные изде́лия то́чаныя (вы́тачаныя) вы́рабы;

2. (острый, наточенный) во́страны, наво́страны; (на точиле) то́чаны, нато́чаны;

точёный нож наво́страны (нато́чаны) нож;

3. (изящный, тонкий) то́чаны, вы́тачаны, прыго́жы;

точёный лоб прыго́жы (то́чаны, вы́тачаны) лоб.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

во́стры, -ая, -ае.

1. Добра навостраны або з завостраным канцом ці краем.

В. нож.

В. канец палкі.

2. Які звужаецца пад канец.

В. нос лодкі.

Вострыя насы туфель.

В. вугал (меншы за 90°).

3. перан. Праніклівы, які добра ўспрымае.

В. розум.

В. зрок.

4. перан. Які вызначаецца дасціпнасцю.

В. жарт. В. на язык.

5. перан. Які выразна і моцна адчуваецца, праяўляецца.

Вострая трывога.

6. перан. Які моцна дзейнічае на смак ці нюх.

Вострыя прыправы.

В. пах.

7. перан. Моцна, ясна выражаны; напружаны.

В. боль.

В. апендыцыт.

В. недахоп чаго-н.

|| наз. вастрыня́, -і, ж. (да 1, 3—7 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тупы́, -а́я, -о́е.

1. Недастаткова навостраны, такі, якім цяжка рэзаць, пілаваць, калоць і пад.

Т. нож.

Тупая піла.

2. Які не звужаецца або мала звужаецца ў канцы, з закругленым канцом.

Туфлі з тупымі насамі.

3. перан. Разумова абмежаваны, няздольны, някемлівы.

Т. вучань.

Т. як абух.

4. перан. Які прыйшоў у стан атупення; раўнадушны, абыякавы.

Тупое паслушэнства.

5. Невыразны, бяздумны, бяссэнсавы.

Т. погляд.

6. Не востры, не вельмі адчувальны; глухі (пра боль).

Т. боль.

7. Глухі, не рэзкі, не звонкі (пра гукі).

Пачуўся т. трэск.

8. Пра вугал: большы за 90°.

|| наз. ту́пасць, -і, ж. (у 3 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Найстры́ць ’навастрыць’, найстрыны ’навостраны’ (іўеў., Сцяшк. Сл.). Паводле Карскага (1, 159), вытворнае ад істрыць (гл.): у гаворках, якія ведаюць на месцы о ненаціскнога ў пэўных складах ы, пачатковае о ненаціскное ў некаторых словах змяняецца ў і, паколькі ы ў пачатку слоў не сустракаецца: спяць, ігарод, ігурец, імбарь — усе прыклады з паўночнага Усходу Беларусу дзе і фактычна не на месцы o, а замяніла рэдукаваны галосны, які з’явіўся на яго месцы. Аднак фіксацыя найстрыць на захадзе ставіць пад сумненне такое тлумачэнне. Магчыма, тут уплыў форм тыпу войстры, гойстры.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

напра́вленный

1. накірава́ны, скірава́ны;

напра́вленная анте́нна радио накірава́ная антэ́на;

взо́ры напра́влены к столи́це по́гляды накіра́ваны (скірава́ны) да сталі́цы;

2. напра́ўлены, наве́дзены, наво́страны;

3. нала́джаны;

4. напра́ўлены, вы́праўлены; см. напра́вить.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)