◎ Латаце́нь ’лотаць, Caltha palustris L.’ (гродз., Кіс.), зэльв. латаценё ’тс’ (Сл. паўн.-зах.). Да лотаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
калу́жніца, ‑ы, ж.
Абл. Лотаць. Столькі фарбаў цяпер у свежай зелені палёў, .. у зелені лугоў, папырсканай жаўцізной расцвіўшай калужніцы, у сіняватай смузе далягляду! Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
kaczeniec
м. бат. лотаць (Caltha L.)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
лапушны́, ‑ая, ‑ое.
Тое, што і лапушысты. На лугавых нізінах сям-там яшчэ стаяла вада, а над ёю лапушнымі кусцікамі жаўцела лотаць, рассцілаючы буйныя лісты. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лота ’лотаць балотная, Caltha palustris L.’ (гом., Кіс., Інстр. 2). Да лотаць (гл.). Дыялектны сінонім, утвораны паводле мя́та. З іншым суфіксам параўн. укр. лотай ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шыракалі́сты, ‑ая, ‑ае.
Які мае шырокае лісце. Пад шыракалістымі клёнамі, на лаўцы, насупраць будынка Музея Янкі Купалы, сядзяць старажылы-мінчане. Хведаровіч. Там, дзе вада спадала, прабівалася і жаўцела буйная шыракалістая лотаць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пумпуры́на ’лотаць, Caltha palustris L.’ (астрав., ЛА, 1), пум‑ пу́рына ’тс’ (брасл., даўг., астрав., Сл. ПЗБ); вядомая таксама ў т. зв. пальшчызне крэсовай: pumpuryna/rempuryna (Грэк-Пабісова, Марынякова, Współcz., 114, 129). Паводле Грынавяцкене (Сл. ПЗБ), з літ. pumpurynas ’лотаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лата́цце, латате, лататьте ’лотаць, Caltha palustris L.’ (Бес.; драг., КЭС), латаць, латаць ’тс’ (Сцяшк., Гарэц., Юрч. Вытв.), воран. латач, ганц. латашнік ’тс’ (Сл. паўн.-зах.). Да лотаць (гл.). Пачатковае ла- яшчэ з прасл. перыяду; аб яго чаргаванні з /о- гл. Брукнер (KZ, 48, 217) і Слаўскі (5, 129).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ба́нька Яма на сухім месцы, напоўненая вадой, дзе расце лотаць (Стол.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
◎ Пухачы́ ’лотаць, Calta palustris L.’ (брасл., Сл. ПЗБ). Відаць, утворана ад пу́хаць ’лопацца, распуквацца’, што адлюстроўвае хуткае раскрыццё бутонаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)