Káiserschnitt

m -(e)s, -e мед. ке́сарава сячэ́нне

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

сячэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле дзеясл. сячы (у 1–4 знач.).

2. Паверхня, плоскасць, па якой што‑н. рассечана, разрэзана (у сапраўднасці або ўяўна). Плошча сячэння. Папярочнае сячэнне. □ Ахтан, узняўшы бровы, моўчкі маляваў трубкі рознага сячэння. Алешка.

•••

Залатое сячэнне — прапорцыя, у якой адна частка адносіцца да другой, як усё цэлае да першай часткі.

Кесарава сячэнне — аперацыя рассячэння брушной сценкі або похвы і маткі ў цяжарная жанчыны для нараджэння дзіцяці (робіцца пры немагчымасці нармальных родаў).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сячэ́нне н спец Schnitt m -(e)s, -e;

падо́ўжнае сячэ́нне Längsschnitt m;

папяро́чнае сячэ́нне Quérschnitt m;

кані́чнае сячэ́нне матэм Kégelschnitt m;

залато́е сячэ́нне маст der góldene Schnitt;

ке́сарава сячэ́нне мед Káiserschnitt m

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

сече́ние в разн. знач. сячэ́нне, -ння ср.;

кони́ческое сече́ние мат. кані́чнае сячэ́нне;

живо́е сече́ние физ. жыво́е сячэ́нне;

сече́ние электри́ческого про́вода техн. сячэ́нне электры́чнага про́вада;

сече́ние (се́чка) ка́мня сячэ́нне ка́меня;

ке́сарево сече́ние мед. ке́сарава сячэ́нне;

золото́е сече́ние залато́е сячэ́нне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сячэ́нне ср., в разн. знач. сече́ние; (разрубание, обтёсывание — ещё) се́чка ж.;

кані́чнае с. — мат. кони́ческое сече́ние;

жыво́е с. — физ. живо́е сече́ние;

с. электры́чнага про́вада — тех. сече́ние электри́ческого про́вода;

с. ка́меня — сече́ние (се́чка) ка́мня;

○ ке́сарава с. — мед. ке́сарево сече́ние;

залато́е с. — мат. золото́е сече́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

cięcie

cięci|e

н.

1. удар;

odeprzeć ~e — адбіць удар;

2. рубец; шрам;

~e przez policzek — шрам праз шчаку;

3. (дзеянне) высечка; рубка;

4. разрэз; сячэнне;

cesarskie ~e мед. кесарава сячэнне;

~a w budżecie (~a budżetowe) — скарачэнні бюджэту

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

АКУШЭ́РСТВА

(ад франц. accoucher дапамагаць пры родах),

галіна клінічнай медыцыны, якая вывучае фізіял. і паталаг. працэсы ў арганізме жанчыны ў час цяжарнасці, родаў і ў пасляродавым перыядзе, распрацоўвае і ўкараняе ў практыку метады родадапамогі, прафілактыкі і лячэння ўскладненняў цяжарнасці і родаў, хвароб плода і нованароджанага. Разам з гінекалогіяй складае адзіную мед. дысцыпліну.

Элементы навук. акушэрства вядомы са стараж. часоў (працы Гіпакрата, 460—370 да н.э., Авіцэны, 980—1037, і інш.). У 16 ст. адкрыта першая школа павітух пры Парыжскім шпіталі, у 17—18 ст. распрацаваны аперацыі накладання акушэрскіх шчыпцоў (англ. вучоны П.Чэмберлен), павароту плода (вучоныя франц. А.Парэ, англ. У.Смелі). Заснавальніку акушэрства ў Расіі Н.М.Амбодзік-Максімовічу належыць першы арыгінальны дапаможнік па акушэрству (1784—86). У канцы 19—пач. 20 ст. рус. акушэр В.В.Строганаў распрацаваў метад лячэння эклампсіі, які атрымаў сусветнае прызнанне. Значны ўклад у акушэрскую навуку і практыку зрабілі А.Я.Красоўскі, У.Ф.Снегіроў, І.П.Лазарэвіч, М.М.Фенаменаў, Д.А.Абуладзе.

На Беларусі навук. акушэрства пачало развівацца пасля арганізацыі Гродзенскай мед. акадэміі (1775—81). Станаўленню сучаснага акушэрства садзейнічалі працы І.М.Старавойтава, М.Л.Выдрына (аперацыйнае акушэрства, ахова плода і нованароджанага), Л.С.Персіянінава (таксікозы цяжарных, гіпаксія плода і нованароджанага), Н.Ф.Лызікава, В.С.Ракуця, В.Ц.Камінскай (перынатальная ахова плода і нованароджанага), І.С.Лягенчанкі, В.Р.Лінкевіч (гіпаксія нованароджанага, акушэрская эмбрыялогія), Г.І.Герасімовіча (кесарава сячэнне), І.У.Дуды (фізіялогія і паталогія скарачальнай дзейнасці маткі), Л.Я.Супрун (праблемы імуналогіі), Г.А.Лукашэвіча (пасляродавая інфекцыя). Навук. праца вядзецца ў Бел. ін-це ўдасканалення ўрачоў, НДІ аховы мацярынства і дзяцінства, на кафедрах акушэрства і гінекалогіі мед. ін-таў. Асн. кірункі даследаванняў: невыношванне цяжарнасці (заўчасныя роды), анамаліі родавай дзейнасці, родавы траўматызм маці і плода, пасляродавыя захворванні, перынатальная ахова плода і нованароджанага, асаблівасці генерацыйнай функцыі жанчын ва ўмовах павышанай радыяцыі ў сувязі з вынікамі аварыі на Чарнобыльскай АЭС (1986). Акушэрска-гінекалагічная дапамога парадзіхам аказваецца ў радзільных дамах, жаночых кансультацыях, аддзяленнях гар., абл., раённых і інш. бальніц.

Акушэрства ветэрынарнае — галіна ветэрынарыі, якая вывучае фізіялогію і паталогію палавых працэсаў і асемянення с.-г. жывёл, цяжарнасць, роды і пасляродавы перыяд, а таксама хваробы нованароджаных, распрацоўвае метады дыягностыкі, тэрапіі і прафілактыкі бясплоднасці ў с.-г. жывёл. Праблемы акушэрства вет. даследуюць у Віцебскай акадэміі вет. медыцыны, бел. н.-д. ін-тах эксперым. ветэрынарыі, жывёлагадоўлі, ВНУ.

Літ.:

Акушерство. М., 1987;

Ветеринарное акушерство и гинекология. 5 изд. М., 1980.

І.У.Дуда.

т. 1, с. 220

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)