зачатак органаў выдзялення ў хордавых жывёл і чалавека.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
насе́нне, -я, н.
1.Зачатак вышэйшых раслін, які складаецца з зародка і абалонкі; семя, зерне.
Н. развіваецца з семязавязі.
2.зб. Зярняты раслін, прызначаныя для пасеву.
Н. жыта.
3.перан. Пачатак чаго-н.; тое, што мае ўплыў, уздзеянне.
Пасеяць у сэрцы добрае н.
4.перан. Нашчадкі каго-н. (разм.).
|| прым.насе́нны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Насенная бульба.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
се́мя, се́мя і се́мені, Д се́мю і се́мені, В се́мя, Т се́мем і се́менем, М (аб) се́мі і се́мені, н.
1.Зачатак расліны, які складаецца з зародка і абалонкі, зерне.
Льняное с.
2.перан. Зародак, крыніца чаго-н.
С. навукі засявай!
3. Тое, што і сперма.
|| памянш.се́мечка, -а, мн. -і, -чак, н. (да 1 знач.).
|| прым.се́мявы, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Семявыя залозы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дэрмато́м
(ад дэрма + гр. tome = адрэзак)
зачатак злучальнатканкавай часткі скуры (дэрмы) у зародках хордавых жывёл і чалавека.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фрагмапла́ст
(ад гр. phragmos = перагародка + -пласт)
унутрыклетачная пласцінка, зачатак клетачнай сценкі, які ўзнікае пры дзяленні клетак большасці раслін.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
ген
(гр. genos = род, паходжанне)
1) адзінка спадчыннай інфармацыі;
2) перан. зародак, зачатак, зараджэнне (напр. г. узаемаразумення).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
rudiments
[ˈru:dɪmənts]
n., pl.
1) пача́ткі, асно́вы pl.
the rudiments of grammar, mathematics — асно́вы грама́тыкі, матэма́тыкі
2) пача́так, зача́так -ку m.
3) Biol. зача́ткі о́ргана
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
заро́дак, ‑дка, м.
1. У жывёл і чалавека: арганізм у першы перыяд свайго развіцця, які жывіцца за кошт матчынага арганізма або пажыўнымі рэчывамі, назапашанымі ў яйцы. Зародак кураняці.// У вышэйшых насенных раслін: зачатак новай расліны, які развіваецца з аплодненай яйцаклеткі ўнутры семені. Зародак семя пшаніцы.
2.перан. Пачатковы стан, першае праяўленне чаго‑н. Зародкі культуры. □ Містыцызм.. — атрута, якая забівала і забівае ўсе творчыя зародкі духоўнай дзейнасці чалавека.Лойка.
•••
У зародку — у самым пачатку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рудыме́нт
(лац. ridimentum = зачатак, пачатковая ступень)
1) астаткавы, недаразвіты орган, які страціў у працэсе эвалюцыі сваё асноўнае значэнне, напр. вочы ў крата, хваставыя пазванкі і апендыкс у чалавека;
2) перан. астатак, рэшткі якой-н. з’явы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
се́мя, семя і семені, Д семю і семені, В семя, Т семем і семенем, М (аб) семі і (аб) семені, н.
1.Зачатак расліны, які складаецца з зародка і абалонкі. //зб. Зародкі расліны, якія ўжываюцца ў ежу ці для якіх‑н. патрэб. Ільняное семя.
2.перан. Зародак, пачатак, крыніца чаго‑н. Навукі семя засявай!Колас.
3.Уст. Патомства, род. Не, не пакіну я гэтай штукі, — Трафімыч патрос аўтаматам, — аж пакуль да канца не вынішчу дурное семя [фашыстаў].Краўчанка.//Разм.лаянк. Вырадак. Чортава семя.
•••
Цытворнае семя — тое, што і цытвора.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)