сало́мка, -і, ДМ -мцы, ж.

1. гл. салома.

2. зб. Сцёблы абабітага льну, канапель.

3. Кандытарскі, мучны выраб у выглядзе тонкіх доўгіх палачак або трубачак.

4. зб. Тонкія і кароткія драўляныя палачкі, з якіх робяць запалкі (спец.).

|| прым. сало́мкавы, -ая, -ае (да 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., што.

1. Апускаць у што-н. вадкае або сыпкае.

М. бульбу ў скваранае сала.

2. Вырабляць што-н. апусканнем у які-н. раствор (спец.).

М. запалкі.

|| аднакр. макну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.

|| наз. мача́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падмо́кнуць, ‑не; зак.

Крыху намокнуць. Валёнкі падмоклі. □ Калі падмокнуць запалкі, мы папаскачам .. сёння, відаць, будзе для нас вераб’іная ночка. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чы́рканне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. чыркаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. За сцяной пачулася чырканне запалкі, адсунулі крэсла. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Мурок ’выступ у коміне, на які кладуць запалкі’ (свісл., Шатал.; бераст., Сцяшк. Сл.). Да мур 1, му́рак (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сярні́чка ’запалка’ (ТСБМ, Касп., Жд. 1), сяра́нка ’тс’ (Касп., Бяльк.), сернічо́к ’тс’ (Нас.), сярнікі́, сярні́чкі ’запалкі’. Гл. сернік.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

запа́лкавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да запалкі. Запалкавая галоўка. // Прызначаны для захавання запалак. Запалкавая каробка. // Прызначаны для вырабу і продажу запалак. Запалкавая прамысловасць. Запалкавы аўтамат.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Перачэ́ркнуць ’пераскочыць’ (Сцяшк. Сл.). Мабыць. больш імаверна можна дапусціць генетычную сувязь з гукапераймальным імітатывам чэрні — пра хуткі рух, параўн. гродз. чэрхагіь ’чыркаць, запальваць запалкі’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Зы́мша ’выступ у коміне, на які кладуць запалкі’ (петрык., Шатал.). Верагодна, утворана на базе зымсік ’карніз у печы’ з суфіксам ‑ш‑а; параўн. зы́бша ’дрыгва’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Kúppe

f -, -n

1) вяршы́ня (гары)

2) пле́шка (цвіка), гало́ўка (запалкі і г.д.)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)