нацыяна́л-дэмакра́т

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. нацыяна́л-дэмакра́т нацыяна́л-дэмакра́ты
Р. нацыяна́л-дэмакра́та нацыяна́л-дэмакра́таў
Д. нацыяна́л-дэмакра́ту нацыяна́л-дэмакра́там
В. нацыяна́л-дэмакра́та нацыяна́л-дэмакра́таў
Т. нацыяна́л-дэмакра́там нацыяна́л-дэмакра́тамі
М. нацыяна́л-дэмакра́це нацыяна́л-дэмакра́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сацыя́л-дэмакра́т

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. сацыя́л-дэмакра́т сацыя́л-дэмакра́ты
Р. сацыя́л-дэмакра́та сацыя́л-дэмакра́таў
Д. сацыя́л-дэмакра́ту сацыя́л-дэмакра́там
В. сацыя́л-дэмакра́та сацыя́л-дэмакра́таў
Т. сацыя́л-дэмакра́там сацыя́л-дэмакра́тамі
М. сацыя́л-дэмакра́це сацыя́л-дэмакра́тах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ду́мскі, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з дзяржаўнай або гарадской думай (гл. дума ​2). Думская фракцыя сацыял-дэмакратаў. Думская дзейнасць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

chadecja

ж. разм. хадэцыя (партыя “хрысціянскіх дэмакратаў” )

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

BDS

= Bund Demokratischer Studenten – Саюз студэнтаў-дэмакратаў (ФРГ)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

скажа́льнік, ‑а, м.

Той, хто скажае што‑н. З нейкай бязмежнай лёгкадумнасцю нашы навейшыя скажальнікі сацыял-дэмакратызму выкідваюць за борт усё, што дорага для сацыял-дэмакратаў, што дае права бачыць у рабочым руху сусветна-гістарычны рух. Ленін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кары́слівасць, ‑і, ж.

Уласцівасць карыслівага; прага да нажывы, выгады. Крылоўская байка выкрывала крывадушнасць цара, карыслівасць чыноўнікаў. Казека. Не карыслівасць і эгаізм, а бясконцая адданасць народу, маральная чысціня і святая нянавісць да сацыяльнай несправядлівасці — вось духоўны кодэкс рэвалюцыянераў-дэмакратаў. У. Калеснік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГАРА́, мантаньяры,

1) у час франц. рэвалюцыі 1789—99 назва рэв.-дэмакр. крыла Канвента, якая прадстаўляла партыю якабінцаў; займала на пасяджэннях верхнія лавы (адсюль назва).

2) У час франц. рэвалюцыі 1848 група дробнабурж. дэмакратаў ва Устаноўчым сходзе, якая лічыла сябе наследнікамі ідэй мантаньяраў канца 18 ст. У лют. 1849 «Новай Гарой» назвалі блок дробнабурж. дэмакратаў і сацыялістаў.

Літ.:

Молчанов Н.Н. Монтаньяры. М., 1989.

т. 5, с. 37

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

прасле́даваць несов., в разн. знач. пресле́довать;

п. во́рага — пресле́довать врага́;

цары́зм жо́рстка прасле́даваў рэвалюцыяне́раў-дэмакра́таў — цари́зм жесто́ко пресле́довал революционе́ров-демокра́тов

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

малапісьме́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Які не ўмее добра пісаць і чытаць. Малапісьменны, але разумны.. рабочы хутка рабіўся цвёрдым прыхільнікам сацыял-дэмакратаў. Мурашка. Са школьнай праграмы.. [Бярвенскі] сёе-тое ведаў, а наогул быў малапісьменны. Колас.

2. Выкананы недастаткова пісьменна, з памылкамі. Большасць пратаколаў напісана малапісьменным почыркам, сваёю хатняй мовай. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)