казнакра́дства, ‑а, н.

Абкрадванне казны, прысвойванне дзяржаўным каштоўнасцей.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэферэ́ндум, ‑у, м.

Усенароднае апытанне з мэтай высвятлення грамадскае думкі па якім‑н. важным дзяржаўным пытанні.

[Ад лац. referendum — тое, што павінна быць паведамлена.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Надзвычайная дзяржаўная камісія па выяўленню і расследаванню злачынстваў нямецка-фашысцкіх захопнікаў і іх саўдзельнікаў і прычыненых імі страт грамадзянам, калгасам, грамадскім арганізацыям, дзяржаўным прадпрыемствам і ўстановам СССР 2/65; 7/373, 424, 547; 12/56

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

дэклара́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Афіцыйнае абвяшчэнне або ўрачыстая праграмная заява.

Урадавая д.

Д. аб дзяржаўным суверэнітэце.

2. Назва некаторых афіцыйных дакументаў з паведамленнем якіх-н. патрэбных звестак.

Гандлёвая д.

Мытная д.

|| прым. дэкларацы́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зно́сіны, -сін.

1. Узаемная дзелавая сувязь на дзяржаўным узроўні.

З. з замежнымі дзяржавамі.

Гандлёвыя з.

Дыпламатычныя з.

2. Сродкі перамяшчэння, сувязі.

Шляхі зносін.

Чыгуначныя з.

Паветраныя з.

3. Сувязь з кім-, чым-н.

Партызаны мелі шырокія магчымасці зносін з насельніцтвам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

запаве́днік, ‑а, м.

Тэрыторыя, на якой для аховы або развядзення каштоўных народ жывёлы і раслін забаронена паляванне, рыбная лоўля, высечка дрэў і інш. Белавежская пушча з’яўляецца дзяржаўным запаведнікам. Бярэзінскі запаведнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пасла́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Пісьмовы зварот дзяржаўнага дзеяча (ці грамадскай арганізацыі) да другога (ці да другой арганізацыі) па якім-н. важным дзяржаўным, палітычным пытанні.

П. прэзідэнта кангрэсу.

2. Увогуле — пісьмо, пісьмовы зварот (уст. і іран.).

Страснае п.

3. Літаратурны твор у форме звароту да каго-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пераваро́т, -у, М -ро́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Рэзкі паварот, карэнныя змены ў развіцці чаго-н.

П. у навуцы.

2. Карэнная змена ў дзяржаўным жыцці.

Дзяржаўны п.

3. Паварот з аднаго боку на другі.

П. цераз крыло (фігура вышэйшага пілатажу). Скачок з пераваротам (у гімнастыцы).

|| прым. пераваро́тны, -ая, -ае (да 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

магістрату́ра, ‑ы, ж.

1. У некаторых заходнееўрапейскіх краінах і ў дарэвалюцыйнай Расіі — судовае ведамства. // зб. Асобы, якія займаюць судовыя пасады.

2. зб. Гіст. Вышэйшыя дзяржаўным пасады ў Старажытным Рыме. // Асобы, якія займалі гэтыя пасады.

[Н.-лац. magistratura ад лац. magistratus — саноўнік, начальнік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыскрэ́цыя

(лац. discretio)

вырашэнне службовай асобай або дзяржаўным органам якога-н. пытання паводле ўласнага меркавання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)