Гру́ нуць ’грукнуць , пачуцца’ (БРС ). Здаецца, запазычанне з польск. мовы. Параўн. польск. gruchnąć ’з шумам раптоўна ўпасці, грукнуць ’ і runąć ’паваліцца, грымнуць’. Магчыма, кантамінацыя гэтых дзеясловаў.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Гра́ кнуць ’грукнуць ’. Гл. грак .
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
rymnąć
зак. разм. грукнуць
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
бра́ знуць
1. гл.
2. разм. грукнуць ó lter fá llen lá ssen* ;
3. (кінуць ) mit Gepó lter hí nwerfen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
грук 1 ‑у, м.
Разм. Тое, што і грукат. Грук, гоман, цяжкае пыхценне — Другі падходзіць паравоз. Колас . Змоўкнуў грук навальніц У туманах трывожных начэй. Русак .
грук 2 выкл. у знач. вык.
Ужываецца ў значэнні дзеясловаў грукаць і грукнуць . Кавалі стук ды грук — выкавалі тры новыя булавы. Якімовіч .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
grzmotnąć
зак.
1. трахнуць, грукнуць , стукнуць;
2. грымнуцца; упасці
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Ламану́ ць ’ламануць’, ’ударыць’, ’пабегчы, уцячы, рвануць’ (Нас. , Юрч. , Мік. , Сцяшк. , ТСБМ ), ламяну́ ць ’імгненна ўскочыць’ (уздз. , чэрв. , Жд. 2). Да ламаць (гл.). Суф. ‑ну‑ падкрэслівае закончанасць дзеяслова, які абазначае раптоўную змену ходу дзеяння. Параўн. рус. ломну́ ть , ломану́ ть ’моцна ўдарыць палкай, дубцом’, ло́ мнуть ’грукнуць дзвярыма, акном’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Грак ’птушка грак’ (БРС , Шат. , Касп. ). Параўн. укр. грак , польск. grak ’тс’. Параўн. яшчэ балг. гра́ ка ’варона’. Утварэнне ад слав. гукапераймальнага дзеяслова *grakati ’каркаць’, ’лаяць; крычаць, голасна размаўляць і да т. п.’ Гл. Трубачоў, Эт. сл., 7, 102–103; Фасмер , 1, 451. Сюды ж і бел. гра́ кнуць ’грукнуць ’, гра́ кнуцца ’ўпасці’ (БРС , Касп. ).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пекану́ ць 1 пікану́ ць , пе́ кнуць ), ’сунуць чым-небудзь запалёным у каго-небудзь’ (Нас. ) ’хутка даткнуцца гарачым жалезам; хутка ўджаліць’ (Шат. ), сюды ж ’абдаць цяплом’ (Нас. ); ’ударыць, грукнуць , ляснуць, сцёбнуць, агрэць, моцна выцяць бізуном’ (Нас. , Растарг. , ТС , Ян. ; карм. , Мат. Гом. ). Да пе́ каць 1
Пекану́ ць 2 Нас. ). Да пе́ каць ’папракаць’. Відаць, балтызм. Параўн. літ. peĩkti ’ганьбаваць, знеслаўляць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
gruchnąć
gruchn|ąć
зак. грукнуць , грымнуць;
~ęły oklaski — грымнулі апладысменты;
~ął pięścią w stół — ён грукнуў кулаком па стале
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)