гло́бус

(лац. globus = шар)

картаграфаваная мадэль зямнога шара (або іншай планеты), якая верціцца на вертыкальнай падстаўцы;

нябесны г. — аб’ёмнае адлюстраванне нябеснай сферы.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

радыёчасо́піс, ‑а, м.

Перыядычная радыёперадача, якая складаецца з матэрыялаў розных жанраў на пэўную тэму. Радыёчасопіс «Глобус».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Érdkugel

f -

1) зямны́ шар

2) гло́бус

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

◎ *Нацюга́каць, натюгикаты ’насварыцца, адчытаць’ (Клім.), сюды ж, відаць, лаянкавае нацюга (Глобус, Маладосць, 1988, 4, 146). Да выклічніка цюги! (цю‑га!) = рус. ату! ату его!, якім наганяюць звера на паляванні.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

globus, ~u

м.

1. глобус;

2. разм., жарт. кумпал (галава)

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

БЕ́ГАЙМ

(Behaim) Марцін (6.10.1459, г. Нюрнберг, Германія — 29.7.1507),

нямецкі географ і падарожнік. Шмат гадоў правёў у Партугаліі, дарадчык караля Хуана II па пытаннях навігацыі. У 1484—86 прымаў удзел у партугальскай экспедыцыі Д.Кау ўздоўж зах. ўзбярэжжа Афрыкі. У 1492 стварыў глобус «Зямны яблык» (дыяметрам 0,54 м), які адлюстраваў геагр. ўяўленні аб паверхні Зямлі напярэдадні адкрыцця Новага Свету. Арыгіналам паслужыла карта свету, якая грунтавалася пераважна на даных Пталамея. Глобус Бегайма — найвялікшая гісторыка-геагр. каштоўнасць (захоўваецца ў Нюрнбергскім музеі).

т. 2, с. 370

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

terrestrial [təˈrestriəl] adj.

1. зямны́; назе́мны;

terrestrial parts of the world су́ша;

a terrestrial globe зямны́ шар; гло́бус;

a terrestrial telescope назе́мны тэлеско́п

2. zool., bot. суха зе́мны (пра жывёлу, расліну)

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

globe [gləʊb] n.

1. шар; любы́ прадме́т у вы́глядзе ша́ра (абажур, акварыум і да т.п.)

2. гло́бус

3. the globe зямны́ шар;

She has travelled all over the globe. Яна аб’ездзіла ўвесь свет.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

sphere [sfɪə] n.

1. сфе́ра; шар; гло́бус; не́ба, нябёсы

2. по́ле дзе́йнасці, сфе́ра, ні́ва, ко́ла (інтарэсаў);

the sphere of his influence сфе́ра яго́ ўплы́ву;

the mental sphere сфе́ра разумо́вай дзе́йнасці

3. сацыя́льны асяро́дак, ко́ла (людзей);

in high spheres у вышэ́йшых ко́лах грама́дства

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

нябе́сны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да неба. З нябеснай вышыні далятала журботнае і стрыманае курлыканне жураўлёў. М. Ткачоў. Ганна Паўлаўна захаплялася нябесным блакітам, гарамі, якія так гарманічна зліваліся з чароўным светам тутэйшых раслін... Вірня. // Які знаходзіцца ў міжзорнай і міжпланетнай прасторы. Нябесныя целы.

2. Які вывучаецца і прымяняецца ў астраноміі. Нябесны глобус.

3. Паводле рэлігійных уяўленняў — які знаходзіцца на небе. Нябесны рай.

4. Які мае колер неба; светла-блакітны. Нябесны колер.

5. перан. Цудоўны. Валя нахілілася галавой да рукі. І ўсмешка... усмешка нябесная заззяла на твары. Пестрак.

•••

Нябесная механіка гл. механіка.

Нябесны мерыдыян гл. мерыдыян.

Манна нябесная гл. манна.

Спадзявацца на манну нябесную гл. спадзявацца.

Царства нябеснае гл. царства.

Чакаць манны нябеснай гл. чакаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)