га́лка

‘галушка’

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. га́лка га́лкі
Р. га́лкі га́лак
Д. га́лцы га́лкам
В. га́лку га́лкі
Т. га́лкай
га́лкаю		 га́лкамі
М. га́лцы га́лках

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012, tsblm1996.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023)

скача́цца, ‑аецца; зак.

Зляпіцца, зрабіцца прадметам круглай формы. Галушка лёгка скачалася.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

га́лка², -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

Тое, што і галушка (у 1 знач.).

|| памянш. га́лачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. га́лачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

галу́шкі, -шак (ед. галу́шка ж.) кул. галу́шки, клёцки

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

fish ball, fish cake

ры́бная галу́шка або́ катле́та

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Méhlkloß

m -es, -klöße клёцка, галу́шка

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

га́лка ​1, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Птушка сямейства крумкачовых з чорным апярэннем. Угары, на голых ліпах, голасна і сварліва крычалі галкі. Шамякін.

га́лка ​2, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.

Тое, што і галушка (у 1 знач.). [Андрэйка] адламаў ад скібкі хлеба кавалак мякішу і зляпіў галку. Гамолка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Пашыбні́ ’галушкі’ (смарг., Сл. ПЗБ). Да па‑шыбаць ’біць, збіваць’. Утворана аналагічна (па семантыцы), як літ. kukulis ’галушка’ ад kukti ’гнуцца, згінацца’, gražulis ’тс’ ад grąžyti ’выкручваць, выціскаць’, ’круціць’. Аб суфіксе ‑ень (са значэннем ’вынік дзеяння’) гл. Сцяцко, Афікс. наз., 39.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ка́тыш м., прост.

1. (скатанный шарик) га́лка, -кі ж., галу́шка, -кі ж.;

2. (обрубок, чурбан) абру́бак, -бка м., уці́нак, -нка м.; (деревянный кружок) кацёлка, -кі ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ашва́ліна ’кусок сала’ (навагр., Балто-слав. сб., 385). Няясна. Грынавецкене і інш. (там жа) збліжаюць з літ. švalái ’?’, параўн. чэш.-мар. svalina ’вялікі кусок’, якое разам з валаш. švalek ’камяк, галушка’. Махэк₂, (630) лічыць утвораным ад valiti, што мае шэраг экспрэсіўных значэнняў, у тым ліку ’рэзаць’, параўн. «адваліць лусту». Магчыма, збліжана з шваля ’брус, калода’ (ням. Schwelle ’брус, парог’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)