Verbum

во́чка, ‑а; Р мн. ‑чак; н.

1. Памянш.-ласк. да вока (у 1 знач.); маленькае вока. Малыя шэранькія вочкі... Глядзяць з-пад броў зусім панура. Колас.

2. Невялікая (звычайна круглая) адтуліна ў якім‑н. прадмеце. Вочкі гузіка. Дзвярное вочка. □ Два чорныя вочкі дзедавай стрэльбы пільна сачылі за кожным рухам Каралька. Паслядовіч.

3. Круглы, яркі прадмет на фоне чаго‑н. З травы выглядалі.. чырвоныя вочкі суніц. Уперадзе запалілася зялёнае вочка светафора.

4. Пупышка, зрэзаная з дрэва для прышчэпкі. І прышчапіў ёй пад кару Цудоўных пару вочак. Лужанін. // Зародкі парасткаў на клубнях бульбы. Кожны клубень разрэзалі на дзве-тры часткі. Было б вочка, то прарасце. Паўлаў.

5. Значок на ігральнай карце.

6. Пятля ў вязанні. Спусціць вочка. □ [Андрэй] глядзеў, як спрытна варушацца.. пальцы [нянькі], накідваючы адно вочка за другім на пруток, і як лоўка мяняюцца адзін за другім пруткі. Васілевіч.

•••

Строіць вочкі каму гл. строіць.

плюга́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Мізэрны, худы, нікчэмны з выгляду. Выгляд у .. [Вольскага] быў досыць плюгавы: нізенькі, рыжыя валасы, чырвоныя вочкі. Бядуля.

пацьмяне́ць, ‑ее; зак.

Зрабіцца цьмяным, цьмянейшым. Святло месяца пацьмянела. □ Глянула [Зося] раніцаю, а ў .. [дзіцяці] і вочкі пацьмянелі: глядзіць, як праз пялёнку. Крапіва.

драпе́жнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць драпежнага. Рыжая, як агонь, барада і такія ж валасы, маленькія хітрыя вочкі сведчылі аб жорсткасці і драпежнасці .. [Віркавай] натуры. Колас.

адхаце́цца, ‑хочацца; безас. зак., з інф.

Разм. Перастаць хацецца; перахацецца; расхацецца. — О-о, то выдатна! — карыя вочкі згаслі, і чалавеку, мусіць, адхацелася гаварыць. Карпюк.

гарлапа́н, ‑а, м.

Разм. Той, хто гарлапаніць; крыкун, гарлан. Гарлапан Якуб, які мог крычаць.. дзве гадзіны запар, у момант сцішваўся, вытарашчваў чорныя вочкі. Васілевіч.

шчу́пленькі, ‑ая, ‑ае.

Разм. Памянш.-ласк. да шчуплы. Здрыгануўся хлопчык злёгку, К дзеду ціснецца бачком, Такі шчупленькі ён, крохкі, Вочкі ж бліскаюць агнём. Колас.