Караго́ль ’ястраб перапёлачнік, Accipiter nisus L.’ (Касп.) — вандроўнае слова, якое мае цюрк. крыніцу (karguj) (Трубачоў, Эт. сл. 11, 68–69; Слаўскі, 3, 117–119).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кары́чневы ’буравата-жоўты, колеру жолуда або карыцы’ (ТСБМ). Рус. коричневый. Тлумачэнне бел. слова з’яўляецца і яго этымалогіяй. Ад карыца (гл.) з суфіксамі ‑ьн‑, ‑ев‑.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Касаву́рыць ’глядзець коса, убок, касіць вочы’ (Нас.). Слова, безумоўна, складанае. Яго першая частка ўзыходзіць да косы (гл.). Але другая частка застаецца няяснай (магчыма, кантамінаванай).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кны́пус ’той, каго прырода абдзяліла ростам’ (Нар. лекс.). Магчыма, запазычанне з ням. Knirps ’карапуз, малыш’. Калі гэта так, слова падвяргалася лацінізацыі ў бурсацкай мове.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пасурмі́цца ’нахмурыцца’ (паўн.-усх., КЭС). У выніку перастаноўкі складу ‑ему‑ слова + сму́рыцца ’хмурнець’ пад уплывам лексемы сурміцца ’фарбаваць сурмой валасы, бровы’. Да пасмурнёць (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пацвярджэ́нне ’тое, што пацвярджае’ (ТСБМ), пацвяржэ́нне ’тс’ (Нас.). Кніжнае слова, якое прыйшло з ц.-слав. подътвердити (подътвержγ). Не выключаны і ўплыў польск. potwierdzenie ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Паўсю́дых ’усюды’ (Нас.). Да па‑ (гл.) і ўсюдых. У апошнім канчатак ‑ых — гэта форма Р. скл. мн. ліку слова ўсюды (гл. Карскі, 1, 67).⇉^

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Кірха́ць ’пець пісклявым голасам (пра маладых пеўнікаў)’ (Сл. паўн.-зах.). Параўн. літ. kirkauti ’тс’ (там жа, 465). Такім чынам, існуе імавернасць балтыйскага паходжання слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ле́жны ’пахілы’ (Сцяшк. Сл.). Нягледзячы на магчымасць прасл. рэканструкцыі (!!!егьnъ}ь < ležati, legii ±ьnъ]ʼь) і дапушчэнне рэліктавае^ слова, яго фактычная старажытнасць застаецца няяснай.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Маладча́й — лекавая расліна (Мінск, в. Сляпянка, КЭС). Да малачай (гл.). Аб пераходзе чч > дч (тч) гл. Карскі, 1, 387–388, а таксама наступнае слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)