Марнатра́вец, марнатра́ўны ’хто неразумна траціць грошы, маёмасць’ (іўеў., беласт., Сл. ПЗБ), астрав. марнатра́ўніца ’гаспадыня, якая марна траціць прадукты’ (там жа), (перан.) ’гарэза, свавольнік’ (свісл., Сцяшк. Сл.), паўд.-усх. марнатра́ў, малнатра́ў ’марнатравец’, ст.-бел. марнотравца ’растратчык’ (XVII ст.) запазычана са ст.-польск. marnotrawca ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 74).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прыва́рак, ‑рку, м.
1. Гатаваная страва. Я злазіў у будан, узяў міску і пайшоў да катла па снеданне — прыварак касцам даваў калгас. Сачанка. Я з жонкай жыву на кватэры прыватнай, Калі з прываркам, калі без прыварку. Барадулін.
2. Прадукты харчавання, якія ідуць на прыгатаванне стравы. У лесе нічога не расце: ні хлеб, ні бульбіна, ні які другі прыварак... Паслядовіч. Звычайна на прыварак ішлі бульбяныя лушпайкі, бураковае бацвінне. А сёння пракідалася нават цэлая дробная бульба. Сабаленка. // Заправа, якая дадаецца да галоўных прадуктаў пры гатаванні гарачых страў; прыкраса. Прыварак у боршч. □ Такія-сякія прадукты мы табе збяром. Насып[лем] крупы ды прыварку да яе. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
food [fu:d] n. е́жа, яда́, харч;
food and drink яда́ і піццё;
frozen foods замаро́жаныя праду́кты;
the food industry харчо́вая прамысло́васць
♦
food for thought пажы́ва для ро́здуму
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
харчо́вы
1. пищево́й, съестно́й;
~выя праду́кты — пищевы́е (съестны́е) проду́кты;
2. (о промышленности) пищево́й;
3. (относящийся к продовольствию) продово́льственный;
~вае пыта́нне — продово́льственный вопро́с;
○ Харчо́вая прагра́ма — Продово́льственная програ́мма
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
АЛІ́ТЫ
[ад ал(юміній) + ...літ(ы)],
1) прадукты выветрывання, складзеныя пераважна з гідравокіслаў алюмінію.
2) Гліністыя пароды, у якіх гліназёму больш, чым крэменязёму; прамежкавыя паміж глінай і баксітамі. Магчымая сыравіна для вытв-сці алюмасілікатных вогнетрывалых вырабаў.
т. 1, с. 261
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
АГРЭСІ́НЫ,
прадукты жыццядзейнасці хваробатворных мікробаў. Узмацняюць іх патагеннае дзеянне. Аслабляюць абаронныя рэакцыі арганізма, іх проціінфекц. імунітэт, забяспечваюць пранікненне патагенных мікробаў у арганізм, іх размнажэнне і распаўсюджванне. Па хім. прыродзе — бялкі, поліцукрыды.
т. 1, с. 87
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
◎ *Піжа, ст.-бел. пижа ’правіянт, прадукты харчавання’ (XVII ст.) са ст.-польск. spiża ’ежа, харчы’ (1530 г.), якое з ням. Speise < с.-в.-ням. spisę, ст.-в.-ням. spisa < с.-лац. spensa, spės а ’харчы, якія выдаваліся ў войску’ < лац. ехpensa (ресипіа) ’выдаткі’ < expendere ’ўзважваць, выплачваць’ (Васэрцыер, 217).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лі́вер1
(англ. liver = печань)
вантробы забойнай жывёлы (печань, лёгкія, сэрца і селязёнка) як прадукты харчавання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
поліэфі́ры
(ад полі- + эфіры)
сінтэтычныя палімеры, прадукты полікандэнсацыі многаасноўных кіслот або іх ангідрыдаў з многаатамнымі спіртамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
дрэ́нны, -ая, -ае; го́ршы, найго́ршы.
1. Пазбаўлены станоўчых якасцей, нездавальняючы, не такі, як трэба; проціл. добры.
Дрэнныя прадукты.
Д. почырк.
Дрэннае надвор’е.
Дрэннае абсталяванне.
Д. гаспадар.
Дрэнныя суседзі.
Дрэнныя даходы.
Дрэннае здароўе.
Здарылася найгоршае (наз.) з усяго, што можна было чакаць.
2. Заганны з маральнага боку; здатны на кепскія ўчынкі.
Дрэнныя паводзіны.
Д. чалавек.
3. Неспрыяльны, невясёлы, які не абяцае нічога добрага.
Дрэннае прадчуванне.
Дрэнныя аналізы крыві.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)