Піўні́ца ’склеп’ (гродз., Сл. ПЗБ), брэсц. піўны́ця ’тс’ (Сл. Брэс.), піўні́ца ’вінны склеп’ (Шпіл.), ’піўны склеп’, ’піваварня’ (Нас.), пі́ўніца, пі́ўня ’піўная’ (Юрч.), ст.-бел. пивница ’вінны склеп’ (1516 п). Запазычанне, са ст.-польск. piwnica (Булыка, Лекс. запазыч., 83), польск. ’шынок, піваварня, вінны склеп’, ’склеп пад будынкам для захоўвання прадуктаў для іх ахалоджвання’. Сюды ж лун. півні́ца, в.-дзв. піўні́ца ’бочачка з двума донцамі на квас’ (Шатал.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аграбі́знес
(ад лац. ager = поле + англ. business = бізнес)
сектар рыначнай эканомікі, звязаны з працэсамі сельскагаспадарчай вытворчасці, захоўвання, размеркавання і апрацоўкі яе прадуктаў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
абме́н, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. абменьваць — абмяняць і абменьвацца — абмяняцца.
2. Спец. Адна з форм вытворчых адносін, якая заключаецца ва ўзаемным адчужэнні прадуктаў працы і іншых аб’ектаў уласнасці на аснове добраахвотнага пагаднення.
•••
Абмен рэчываў — сукупнасць працэсаў, звязаных з ператварэннем рэчываў у жывых арганізмах у іх узаемадзеянні з навакольным асяроддзем.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
scarcity [ˈskeəsəti] n.
1. недахо́п, дэфіцы́т;
a scarcity of food недахо́п праду́ктаў харчава́ння;
a scarcity of labour дэфіцы́т рабо́чых рук;
a scarcity price павы́шаная цана́ ў час недахо́п у тава́раў
2. рэ́дкасць;
This book is scarcity now. Гэтую кнігу рэдка дзе знойдзеш.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
ВУЛКАНАГЕ́ННА-АСА́ДКАВЫЯ РАДО́ВІШЧЫ,
паклады карысных выкапняў, якія ўтварыліся пры асаджэнні мінер. прадуктаў вулканічных вывяржэнняў на дне стараж. мораў і акіянаў, на астравах, уздоўж берагоў. Вулканагенны матэрыял на плошчы асадканамнажэння можа паступаць у растворах газу і гарачых вод вулканічнага паходжання, у адсарбіраваным выглядзе на паверхні часцінак попелу, як кампанент вышчалочвання лаў і попелаў. Формы пакладаў — пліты, пласты, жаўлакі. Вядомы вулканагенна-асадкавыя радовішчы жалеза, марганцу, медзі, цынку, свінцу, баксітаў, фасфарытаў і інш. Мяркуюць, што намнажэнні жаўлаковых руд жалеза і марганцу на дне Ціхага, Атлантычнага і Індыйскага акіянаў (жалезамарганцавыя канкрэцыі) таксама ўтварыліся з прадуктаў падводных вывяржэнняў маладых вулканаў.
У.Я.Бардон.
т. 4, с. 292
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГУ́МУС
(ад лац. humus зямля, глеба),
перагной, высокамалекулярныя цёмнаафарбаваныя арган. рэчывы глебы. Складаецца з гумусавых к-т (гумінавых і фульвакіслот), гуміну і інш. Утвараецца ў выніку гуміфікацыі прадуктаў распаду арган. рэшткаў. Мае элементы жыўлення раслін, якія пасля раскладання гумусу пераходзяць у даступную для іх форму. Глебы, багатыя гумусам, урадлівыя. З колькасцю гумусу ў глебе звязаны яе водны і цеплавы рэжым, біял. актыўнасць, міграцыя ў глебавым профілі прадуктаў глебаўтварэння і інш. Колькасць гумусу ў глебе — характэрная прыкмета пры вызначэнні яе тыпаў (напр., у чарназёмах назапашваецца да 15% гумусу, у падзолістых глебах — да 6%, у шэра-бурых пустынных — менш за 1%).
т. 5, с. 534
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГУМАЛІ́ТЫ
[ад лац. humus зямля + ...літ(ы)],
група выкапнёвых вуглёў, якія ўтварыліся пераважна з прадуктаў пераўтварэння рэшткаў вышэйшых раслін у балотных умовах. Разнастайныя паводле мікракампанентнага і хім. саставаў, фіз. і тэхнал. уласцівасцей. Падзяляюцца на бурыя, каменныя вуглі і антрацыты.
т. 5, с. 530
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
дэзактыва́цыя
(фр. désactivation, ад dés- = ад, раз + activation = актывацыя)
выдаленне радыеактыўных рэчываў з аб’ектаў знешняга асяроддзя (глебы, вады, збудаванняў, адзення, прадуктаў і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
фо́льга, ‑і, ДМ фользе, ж.
1. Вельмі тонкі металічны ліст, які выкарыстоўваецца для ўпакоўкі харчовых прадуктаў і ў радзе вытворчасцей. Алюмініевая фольга. // Выраб, упрыгожанне з такіх лістоў. Гэта быў звычайны, грузавік, спецыяльна дэкарыраваны гірляндамі, кветкамі і срэбранай фольгай. «ЛіМ».
2. Спец. У паліграфіі — тонкая папера, пакрытая металічным парашком, якая ўжываецца для ціснення пераплётаў.
[Польск. folga ад лац. folium — ліст.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэнуда́цыя
(лац. denudatio = агаленне)
сукупнасць працэсаў разбурэння горных парод вадой, ветрам, леднікамі і перанос прадуктаў разбурэння на больш нізкія ўчасткі зямной паверхні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)