ГА́ПАВА Валянціна Ігнатаўна
(н. 3.1.1923, в. Малая Чарніца Віцебскага р-на),
бел. літ.-знавец. Канд. філал. н. (1953). Скончыла Ленінградскі ун-т (1946). Удзельніца абароны Ленінграда. Выкладала польскую л-ру і курс славянскіх л-р у Ленінградскім ун-це (1949—54), рус. л-ру ў Мінскім пед. ін-це (1955—57). У 1959—86 у Ін-це л-ры АН Беларусі. Друкуецца з 1952. Даследуе бел.-польскія і бел.-рус. літ. ўзаемасувязі, творчыя пытанні бел. паэзіі 20 ст.
Тв.:
Эліза Ажэшка: Жыццё і творчасць. Мн., 1969;
Зменлівае і спрадвечнае: Вопыт тыпал. даслед. бел. і пол. «вясковай прозы». Мн., 1975;
Пімен Панчанка. Мн., 1977;
Белорусско-русское поэтическое взаимодействие. Мн., 1979;
Перачытваючы «Спадчыну» Янкі Купалы. Мн., 1983.
т. 5, с. 36
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
правалі́ць I сов., в разн. знач. провали́ть;
п. падло́гу — провали́ть пол;
п. экза́мен па матэма́тыцы — провали́ть экза́мен по матема́тике;
п. прапано́ву — провали́ть предложе́ние
правалі́ць II сов. (нек-рое время — шерсть, войлок) проваля́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Раске́па ’расцяпа, някемлівы, рассеяны, няўважлівы чалавек’ (карэл., З нар. сл.; дзярж., Нар. сл.; Сл. рэг. лекс.). Непалаталізаваны варыянт да расцяпа, які, паводле Векслера (Гіст., 92), рэалізаваўся на поўдні Беларусі на месцы спалучэння sk у skʼ у пачатку і сярэдзіне слова. Пра сувязь з кеп ’дурань; блазан’ (гл.) спецыяльна Слаўскі, 2, 151. Сюды ж і раске́па ’раздвоены дышаль у вупражы валоў’ (Лексика Пол.), раске́паць ’зразумець, здагадацца’ (Жд. 2), магчыма, пад уплывам кепова́ць, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
палазаві́на Санны след; выбітая палазамі каляіна (Слаўг.). Тое ж палазня́ (Пол.), палазі́нец (Стол.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
узарва́ць сов.
1. (разрушить взрывом) взорва́ть;
2. (снять что-л. прикреплённое) взлома́ть; отодра́ть;
у. падло́гу — взлома́ть пол;
3. перен., разг. (крайне рассердить) взорва́ть, разозли́ть;
гэ́та несправядлі́васць ~ва́ла яго́ — э́та несправедли́вость взорва́ла (разозли́ла) его́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ДЖОНС (Jones) Джон Пол
(6.7.1747, Кіркбін, каля г. Дамфрыс, Вялікабрытанія — 18.7.1792),
ваенна-марскі дзеяч, нац. герой ЗША. Каля 1773 перасяліўся ў амер. калоніі Вялікабрытаніі. У вайну за незалежнасць у Паўночнай Амерыцы 1775—83 адзін з арганізатараў і кіраўнік флоту каланістаў, на чале невял. флатыліі здзейсніў нападзенне на англ. порт Уітхавен і спаліў яго (1778), на чале пашкоджанага фрэгата ўзяў на абардаж 44-пушачны брыт. фрэгат (22.9.1779). Па запрашэнні Кацярыны II у 1788—89 служыў у рас. ВМФ, контр-адмірал. У рус.-тур. вайну 1787—91 на чале паруснай эскадры Дняпроўскага лімана ва ўзаемадзеянні з вёславай флатыліяй К.Насаў-Зігена і войскамі А.В.Суворава ў чэрв. 1788 разбіў тур. флот каля Ачакава. Памёр у Парыжы. Прах Дж. ў 1905 перавезены ў ЗША.
т. 6, с. 89
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
безадшчына У актах (1511). Маёнтак, які застаўся пасля смерці бясспадчыннага ўладальніка (Нас. АУ, Пол.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
беражні́ца Паласа тонкага лёду ўвосень або вясной уздоўж берага ракі, возера (Навагр., Пол., Слаўг.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
жы́тнішча Поле, на якім зжата жыта, іржэўнік (БРС). Тое ж жы́тніска (Вор.), жытное (Пол.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
пухле́ц Рыхлая зямля светлага колеру (Лёзн.); шэра-белая глеба (Пол.). Тое ж пухля́к (Лёзн.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)