мясцо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Звязаны з пэўнай мясцовасцю, уласцівы гэтай мясцовасці. Мясцовыя ўмовы. Мясцовая гаворка. // Які вырабляецца, робіцца ў пэўнай мясцовасці, не прывазны. Мясцовыя вырабы. Мясцовы сорт бульбы. □ Вельмі добра зрабіла праўленне, што ўвяло дадатковую аплату за нарыхтоўку і вывазку мясцовых угнаенняў. «Звязда». // Які жыве ў пэўнай мясцовасці, не прыезджы; які дзейнічае, працуе ў дадзенай мясцовасці. Мясцовы настаўнік. Мясцовы паштальён. □ Супрацоўніцтва з мясцовыя насельніцтвам наладжана на глебе суседскага абмену. Брыль. // Які знаходзіцца, размешчаны ў дадзенай мясцовасці, на дадзенай тэрыторыі. Мясцовы калгас.
2. Які дзейнічае, мае значэнне толькі ў межах пэўнай тэрыторыі; не агульнадзяржаўны. Мясцовая ўлада. Мясцовыя Саветы. Мясцовая газета. □ Арганізацыйная структура кіравання прамысловасцю і будаўніцтвам павінна базіравацца на спалучэнні цэнтралізаванага дзяржаўнага кіраўніцтва з павышэннем ролі мясцовых арганізацый у кіраванні гаспадаркай. «Звязда».
3. Які пашырае сваё дзеянне толькі на частку чаго‑н. цэлага; не агульны. Мясцовае запаленне лёгкіх.
•••
Мясцовая прамысловасць гл. прамысловасць.
Мясцовы камітэт гл. камітэт (у 1 знач.).
Мясцовы час гл. час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дом, -а і -у, мн. дамы́, дамо́ў, м.
1. -а. Будынак для жылля або для размяшчэння ўстаноў.
Цагляны д.
2. -у. Кватэра, памяшканне, а таксама сям’я, людзі, што жывуць разам, іх гаспадарка.
Званілі з дому.
Збегся ўвесь д.
3. -а. Установа, што абслугоўвае якія-н. грамадскія патрэбы, а таксама памяшканне, дзе яна знаходзіцца.
Д. адпачынку.
Д. мадэлей.
Д. кнігі.
4. -у. Дынастыя, род.
Д.
Раманавых.
○
Жоўты дом (уст.) — бальніца для душэўнахворых.
Заезны дом — памяшканне для начлегу з дваром для коней.
|| памянш. до́мік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.) і дамо́к, -мка́, мн. -мкі́, -мко́ў, м. (да 1 знач.).
|| прым. дамавы́, -а́я, -о́е.
Д. камітэт.
○
Дамавая кніга — кніга для рэгістрацыі жыхароў якога-н. дома.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ла́яць, ‑лаю, ‑лаеш, ‑лае; заг. лай; незак., каго-што.
Называць грубымі, зневажальнымі, абразлівымі словамі. [Таццяна:] — Сышліся бабы ды давай сварыцца, лаяць адна адну. Зарэцкі. Калі Мікіта Мікітавіч лаяў сына, дык толькі самымі ўедлівымі, абразлівымі словамі. Карпаў. // Ганьбіць, бэсціць. Усю дарогу Крушынскі горача лаяў кантрабандыстаў. Бядуля. // Дакараць, рабіць вымову. Кірыл пачынаў лаяць сябе ў думках за тое, што прыехаў дамоў. Кавалёў. За прагул .. [Пятра] лаяў дырэктар, выклікалі ў камсамольскі камітэт, дапытваліся, дзе ён быў дзесяць дзён. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
исполни́тельный
1. выкана́ўчы;
исполни́тельная власть выкана́ўчая ўла́да;
исполни́тельный комите́т выкана́ўчы камітэ́т;
исполни́тельный лист выкана́ўчы ліст;
2. (старательный) стара́нны, спра́ўны, акура́тны;
исполни́тельный рабо́тник стара́нны (спра́ўны, акура́тны) рабо́тнік;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
бацько́ўскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які складаецца з бацькоў. Бацькоўскі камітэт. Бацькоўскі сход. // Які зыходзіць ад бацькоў. Бацькоўская воля, ласка. Бацькоўскае благаславенне. // Які належыць бацькам. І што б я быў для чалавецтва, Калі б не гэтая дарога, Якая ў свет шырокі ўецца Адсюль — з бацькоўскага парога. Лойка. // Які звязаны з бацькамі, бацькоўствам. Дагледзець бацькоўскую старасць.
2. перан. Клапатлівы, дбайны, ласкавы ў адносінах да каго‑н. Бацькоўскімі клопатамі акружаюць савецкіх дзяцей наша партыя і ўрад. □ Незнаёмы паглядзеў на мяне цёплымі, бацькоўскімі вачамі. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
садзе́янне н Béistand m -(e)s, Míthilfe f -; Förderung f -; Unterstützung f - (падтрымка);
пры акты́ўным садзе́янні únter aktíver [-vər] Míthilfe (каго-н von D), mit aktívem Dazútun;
камітэ́т садзе́яння Förderungsausschuss m -es, -schüsse;
аказа́ць садзе́янне Béistand léisten
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
approval [əˈpru:vl] n.
1. ухва́ла, ухвале́нне, адабрэ́нне;
in approval у знак зго́ды;
He nodded in approval. Ён кіўнуў (галавой) у знак згоды.
2. разгля́д; ацэ́нка; зацвярджэ́нне;
The plan will be submitted to the committee for official approval. План будзе перададзены ў камітэт на зацвярджэнне.
♦
buy on approval купі́ць на про́бу (пры продажы тавару)
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
цэнтра́льны в разн. знач. центра́льный;
~ная ву́ліца — центра́льная у́лица;
ц. камітэ́т — центра́льный комите́т;
~нае пыта́нне — центра́льный вопро́с;
ц. банк — центра́льный банк;
○ ~ная нерво́вая сістэ́ма — центра́льная не́рвная систе́ма;
~ная сіме́трыя — мат. центра́льная симметри́я
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
commission [kəˈmɪʃn] n.
1. камі́сія, камітэ́т;
a commission of inquiry камі́сія па рассле́даванні;
appoint/establish/constitute a commission ствары́ць камі́сію
2. камісі́йны збор, камісі́йныя;
charge 10 per cent commission браць дзе́сяць працэ́нтаў камісі́йных
3. паўнамо́цтва; даручэ́нне; даве́ранасць; зака́з;
in commission упаўнава́жаны
4. афіцэ́рскае зва́нне;
gain/get one’s commission атрыма́ць афіцэ́рскае зва́нне;
resign one’s commission пайсці́ ў адста́ўку
5. учыне́нне (якой-н.) праві́ннасці
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
суці́шыцца, ‑шуся, ‑шышся, ‑шыцца; зак.
1. Перастаць хвалявацца, супакоіцца, прыціхнуць, заціхнуць. [Пагода] зарыўся тварам у куп’ё і суцішыўся. Бажко. Прыйшоўшы ў камітэт, Клара суцішылася і вельмі талкова расказала .. [Андрэю] пра недахопы ў рабоце. Асіпенка.
2. Аслабець у праяўленні чаго‑н. Закончан бой, і зарыва пажару То ўспыхне, то суцішыцца ў акне. Лойка. Свішча вецер, глуха стогне, Завывае ля дамоў, То суцішыцца, прыглохне, То усходзіцца ізноў. Васілёк.
3. Прыйсці ў стан нерухомасці, спакою. Калі ж заліў суцішыцца да сну І стануць нанач мачты, як асверы, Ён [рыбак] пойдзе, узяўшы рыбіну адну, — Кату берагавому на вячэру. Лось. Навокал усё даўно суцішылася, усё замерла. Ус.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)