антрэсо́лі, -ей і -яў, адз. -со́ль, -і, ж.
1. Верхні паўпаверх дома.
2. Род балкона ўнутры высокага памяшкання, звычайна ў выглядзе галерэі.
3. Насціл пад столлю для захоўвання рэчаў.
|| прым. антрэсо́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
магчы́масць, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. гл. магчымы.
2. Сродкі, умовы, неабходныя для здзяйснення чаго-н.
Знайсці м.
Вялікія магчымасці.
◊
Па магчымасці — наколькі магчыма.
Па меры магчымасцей — адпаведна з сіламі, з магчымасцямі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
урачы́стасць, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. гл. урачысты.
2. Святкаванне якой-н. выдатнай падзеі.
Сямейная ў. (з выпадку дня нараджэння, шлюбу і пад.).
3. Стан прыўзнятасці, натхнення, захаплення.
На душы была ў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пачапе́йка ’прывязка, якою прымацоўваецца біч да цапільна’ (арш., ДАБМ, 829). Утворана ад дзеяслова папапіць, а не чапляць, параўн. папапіць ’прывязаць почапку’ (Варл.), пры дапамозе суфікса ‑ей(ка). Параўн. таксама папапей ’почапка ў адзенні’ (навагр., Нар. сл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко, Афікс. наз., 37.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тык-тык — пра стук сэрца: Дзидона рюмзала и выла… / А сердце тык, тык‑тык у ей (Энеіда навыварат; гл. Полымя, 1996, 10, 196). Гукапераймальнае, параўн. тых‑тых (гл.), верагодна, набліжанае да тык 1, тыкаць, параўн. укр. тик, ід. tik (Астравух, Ідыш-бел. сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
масць, -і, мн. -і, -е́й, ж.
1. Колер шэрсці ў жывёл.
Конь гнядой масці.
2. Частка калоды ігральных карт, якая адрозніваецца колерам і формай ачкоў.
Званковая м.
◊
Усіх масцей (неадабр.) — розных відаў, напрамкаў, поглядаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
засе́яць, -е́ю, -е́еш, -е́е; -е́й; -е́яны; зак., што.
1. Заняць пад пасеў які-н. участак зямлі.
З. поле ячменем.
2. перан. Пакрыць мноствам каго-, чаго-н.
Неба засеяна зоркамі.
|| незак. засява́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
пасе́яць, -е́ю, -е́еш, -е́е; -е́й; -е́яны; зак., што.
1. гл. сеяць.
2. Змясціць мікраарганізмы ў пажыўнае асяроддзе (спец.).
3. Згубіць (разм.).
Дзе ты пасеяў шапку?
|| наз. пасе́ў, -е́ву, м. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
плынь, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. Імкліва цякучая водная маса.
Рачная п.
2. Рухомы паток паветра.
Паветраная п.
Людская п. (перан.).
3. перан. Кірунак у якой-н. сферы дзейнасці.
Палітычныя плыні.
Літаратурная п.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
акалі́чнасць¹, -і, мн. -і, -ей, ж.
1. Падзея, факт, якія суправаджаюць што-н., могуць рабіць уплыў на што-н.
Узяць пад увагу а.
2. мн. Умовы, якія вызначаюць становішча каго-, чаго-н.; абставіны.
Жыццёвыя акалічнасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)