Чалавек, які належаў да адной з рэлігійных груп, што не прынялі царкоўных рэформ 17 ст. у Расіі і варожа адносіліся да афіцыйнай праваслаўнай царквы. Хоць .. [пісар] чалавек і малады, — яму толькі дваццаць восем гадоў, — але барада вырасла, як у добрага старавера.Колас.[Лявон:] А чаму стараверы выйгралі [справу па судзе], хоць пазней за бацькавага дзеда ў Барках пасяліліся?Купала.Дзяды дзядоў хадзілі стараверамі, Народы гладзілі чарней ад засланкі.Барадулін.//перан. Чалавек, які прытрымліваецца ўстарэлых звычаяў, прывычак, густаў і пад. Літаратурныя стараверы, эстэтычны густ якіх выхаваўся па папулярным шырспажыве, не зразумеўшы тое новае, што выходзіць з-пад пяра мастака, накідваюцца на яго з абвінавачваннямі.Пшыркоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчу́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
1. Датыкацца, мацаць што‑н. з мэтай агляду, даследавання. Грыша нейкім дроцікам пачаў шчупаць верх скрыначкі...Якімовіч.А то, чаго добрага, скажуць: во, Красанок адправіў жонку на пагулянкі, а сам і карову доіць і курэй шчупае.Гроднеў.//перан.Разм. Уважліва разглядваць што‑н. Гудзілка быстра ўскідае неспакойныя вочкі, як бы шчупае Свірыдавы мыслі і стан яго душы.Колас.
2.перан.Разм. Асцярожна, незаўважна, непрыкметна старацца даведацца пра каго‑н., выведаць у каго‑н. што‑н. Доўга гаманіў Базыль ды аб усім патроху; гэтым ён шчупаў цвёрды, моцны грунт самасвядомасці.Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
до́бры gut; gútherzig;
до́брыя лю́дзі gúte Ménschen;
◊
у до́бры час! viel Glück!;
усяго́до́брага!álles Gúte!;
до́бры дзень! Gúten Tag!;
до́бры ве́чар! gúten Ábend!;
до́брыя тры гадзі́ны gúte [réichlich] drei Stúnden;
ён на до́брыя дзе́сяць год старэ́йшы за мяне́ er ist gut zehn Jáhre älter als ich;
до́брая во́ля gúter Wílle;
па до́брай во́лі aus fréien Stücken, fréiwillig
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
essential
[ɪˈsenʃəl]1.
adj.
1) істо́тны, асно́ўны, ва́жны, неабхо́дны
Good food and enough rest are essential to good health — До́брая е́жа і адпачы́нак неабхо́дныя для до́брага здаро́ўя
2) які́ ёсьць і́снасьцю не́чага, неад’е́мны
3) які́ ёсьць эсэ́нцыяй або́ ма́е ў сабе́ эсэ́нцыю (пра расьлі́ны)
essential oil — эфі́рны але́й
2.
n.
1) і́снасьць f., істо́тная або́ асно́ўная ры́са
2) неабхо́дная рэч
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
надзе́я, ‑і, ж.
1. Чаканне чаго‑н. добрага, якое спалучаецца з упэўненасцю ў тым, што яно збудзецца. Светлая надзея. Цвёрдая надзея. Страціць надзею. □ Столькі болю і столькі надзеі ў яе [дзяўчынкі] не па ўзросту сталых вачах.Брыль.Надзея выжыць тут, у лагеры смерці, амаль што канчаткова пакінула.. [палонных].Быкаў.
2. Той або тое, на каго, на што можна спадзявацца, апірацца. Мір — вялікая надзея простых людзей усёй планеты.«Звязда».Бацька і маці выхоўвалі сына. Сын быў уцехай, надзеяй адзінай.Дубоўка.Вось і лес, і стажок сена каля лесу. Гэта іх стажок, іх гордасць і надзея.Колас.
•••
Падаваць надзеігл. падаваць.
У надзеі — спадзеючыся.
Ускладаць надзеігл. ускладаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прагуля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.
1. Правесці некаторы час гуляючы. Прагуляць гадзіну на свежым паветры.// Пралодарнічаць, прагультаяваць. [Шэмет:] — Прагулялі лета, а цяпер дроў шукаеце?Лобан.
2.што і без дап. З-за гульні прапусціць што‑н., пазбавіцца чаго‑н. Прагуляць абед. □ — Ды і рагатку, відаць, прагуляў недзе, — глянуў .. [Сакоўскі] на Алешкавы рукі.Якімовіч.
3.што і без дап. Зрабіць прагул, не пайсці на работу.
4.што. Патраціць на гулянне, п’янства. Багаты ў мінулым, .. [Анупрэй] прагуляў большую палавіну свайго хутара.Пестрак.
5. Правесці некаторы час у п’янстве, гулянках.
6. Пацярпець паражэнне ў гульні. //каго-што. Прайграць каго‑, што‑н. Цівун ухмыльнуўся тоўстымі губамі: — Мусіць, заслужыў, калі пан прагуляў цябе... Добрага работніка не прагуляў бы!Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умо́ва, -ы, мн. -ы, умо́ў, ж.
1. Акалічнасць, ад якой што-н. залежыць.
Гэта магчыма пры адной умове.
2. Патрабаванне, якое прад’яўляецца адным з дагаворных бакоў.
Назавіце вашу ўмову.
Умовы міру.
3. Пісьмовая або вусная дамоўленасць, згода.
Выканаць умову.
Парушыць умову.
4.мн. Правілы, устаноўленыя ў якой-н. галіне дзейнасці, жыцця.
Умовы карыстання электрычнымі прыборамі.
5.мн. Абставіны, у якіх працякае або пры якіх адбываецца што-н.
Кліматычныя ўмовы.
Жыллёвыя ўмовы.
Падрыхтоўка прадпрыемства да работы ў зімовых умовах.
Праца ў добрых умовах.
Для спецыялістаў — усе ўмовы (гэта значыць добрыя ўмовы для жыцця; разм.).
6. звычайна мн. Даныя, патрабаванні, з якіх неабходна зыходзіць.
Умовы доследу.
◊
Ва ўмовахчаго, у знач.прыназ. з Р — пры наяўнасці чаго-н. навакольнага, спадарожнага.
Працаваць ва ўмовах пастаяннага напружання.
Пры ўмовечаго, у знач.прыназ. з Р — пры залежнасці ад чаго-н., абумоўленасці чым-н.
Гэта можна выканаць пры ўмове добрага надвор’я.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1.каго-чаго, з дадан. і без дап. Знаходзіцца, заставацца дзе-н., разлічваючы на чый-н. прыход, з’яўленне і пад. каго-, чаго-н. ці здзяйсненне чаго-н.
Ч. таварыша.
Аўтобус чакаў пасажыраў.
2.чаго, з дадан. і з інф. Спадзявацца, прадбачваць што-н., разлічваць на што-н.
Ён ужо нічога добрага не чакаў.
Ч. вясцей.
Ён не чакаў сустрэць тут знаёмага.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што. Быць наканаваным каму-н., прадбачыцца.
Яго чакалі непрыемнасці.
Ніхто не ведае, што яго чакае.
4.заг.чака́й(це). Ужыв. як папярэджанне, пагроза: як я табе дам! Я табе пакажу! і пад.
Зноў падмануў? Ну чакай жа!
◊
Не чакай дабра — пра магчымасць бяды, непрыемнасці ад каго-, чаго-н.
Чакаць з мора пагоды (разм., неадабр.) — спадзявацца, разлічваць на што-н., застаючыся пасіўным; безнадзейна чакаць.
Чакаць не дачакацца (разм.) — з нецярпеннем, прагна чакаць.
|| наз.чака́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
wohl
1.
a здаро́вы
er ist wíeder ~ — ён вы́здаравеў
~ bekómm's! — на здаро́ўе!
lében Sie ~! — усяго́до́брага!, быва́йце!
~ óder übel — до́бра ці бла́га
2.
adv
1) до́бра
2) мо́жа, мажлі́ва, бада́й (што)
er wird ~ kómmen* — ён, мо́жа [магчы́ма], прые́дзе [прыбу́дзе]
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
до́бры, -ая, -ае.
1. Чулы да людзей, спагадлівы, сардэчны.
Д. па натуры чалавек.
Добрая душа.
2. Цалкам станоўчы па сваіх якасцях, з дадатнымі ўласцівасцямі, такі, як патрэбна.
Д. характар.
Добрая кніга.
Д. густ.
Д. настрой.
Добрыя ўмовы.
3. Заснаваны на жаданні дабра.
Д. водзыў.
Добрая парада.
4. Які карыстаецца славай, слаўны, чысты.
Добрае імя.
Пакінуць аб сабе добрую памяць.
5. Умелы, старанны ў рабоце, здольны.
Д. гаспадар.
Д. майстар.
Д. работнік.
6. Даволі вялікі па колькасці, памеры (разм.).
Д. кавалак.
Д. заробак.
7. Дабратворны, спрыяльны.
Д. ўплыў.
Д. клімат.
8. Удачны, паспяховы.
Д. вынік.
Добрыя паказчыкі.
9. Прыдатны для ўжывання, карыстання.
Д. грыб.
10. Блізкі пасяброўску, звязаны ўзаемнай сімпатыяй.
Д. знаёмы.
11. Які прадказвае ўдачу, прыносіць радасць.
Добрая прымета.
Добрая навіна.
◊
Добры вечар! — прывітальны зварот пры сустрэчы з кім-н. вечарам.