сервіту́т, ‑у, М ‑туце, м.

У антычным, феадальным і капіталістычным грамадстве — права карыстацца чужой уласнасцю ў пэўных межах; а таксама права на абмежаванне ўласніка ў пэўных адносінах. Зямельны сервітут. □ Зацвярджаўся нейкі панскі прыхвасцень грамадскім солтысам або яшчэ якой шышкай, адбіраў пан у вёскі сервітут на выган. Машара.

•••

Міжнародны сервітут — абмежаванне ўлады якой‑н. дзяржавы над якой‑н. тэрыторыяй на карысць іншай дзяржавы.

[Ад лац. servitus, servitutis — павіннасць, падначаленасць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грамадзя́нскасць, ‑і, ж.

Усведамленне сваіх правоў і абавязкаў у адносінах да дзяржавы; грамадзянская арганізаванасць і дысцынлінаванасць. Грамадзянскасць і патрыятызм ніколі не супрацьстаялі адно другому. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

айчы́нны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да айчыны. Айчынныя героі. Айчынны фронт. // Створаны ў межах сваёй дзяржавы; не заметны. Айчынная навука. Айчынныя станкі. Айчынныя тавары.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

контрасігна́цыя, ‑і, ж.

Спец. Подпіс афіцыяльнай асобы (напрыклад, міністра) на дакуменце, выдадзеным кіраўніком дзяржавы, які азначае, што дадзеная асоба бярэ па сябе адказнасць за дакумент.

[Ням. Kontrassignation ад лац. contra — супраць і assigno — стаўлю пячатку.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэпрэса́ліі, ‑лій; адз. рэпрэсалія, ‑і, ж.

Кніжн. Прымусовыя меры з боку адной дзяржавы ў адносінах да другой у адказ на неправамерныя дзеянні. // Уст. Рэпрэсіўныя меры.

[Лац. repressaliae.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скі́петр, ‑а, м.

Жазло, упрыгожанае разьбой і каштоўнымі камянямі — знак царскай улады.

•••

Пад скіпетрам чыім — пад уладай якога‑н. гасудара, дзяржавы (быць, знаходзіцца і пад.).

[Грэч. skēptron.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дыве́рсія, -і, мн. -і, -сій, ж.

1. Ваенны манеўр, які мае на мэце адцягнуць увагу і сілы праціўніка ад месца галоўнага ўдару.

2. Вывядзенне са строю аб’ектаў ваеннага, дзяржаўнага значэння ў тыле ворага або ў якой-н. краіне агентамі замежнай дзяржавы, злачыннымі элементамі.

|| прым. дыверсі́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дзяржа́ва (краіна) Macht f -, Mächte; Staat m -(e)s, -en;

вялі́кія дзяржа́вы Gróßmächte pl;

захо́днія дзяржа́вы Wéstmächte pl;

заме́жная дзяржа́ва áusländische [frémde] Macht;

індустрыя́льная дзяржа́ва Industríemacht f;

марска́я дзяржа́ва Séemacht f;

раке́тна-я́дзерная дзяржа́ва Rakéten- und Kérnwaffenmacht f

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

кааліцы́йны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да кааліцыі (у 1 знач.). Кааліцыйны дагавор. Кааліцыйныя дзяржавы.

2. Утвораны на прынцыпах кааліцыі (у 2 знач.). Кааліцыйны ўрад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

reprisal

[rɪˈpraɪzəl]

n.

1) адла́та, по́мста f

2) рэпрэса́ліі pl. (эканамі́чныя або́ і́ншыя са́нкцыі супро́ць яко́й-н. дзяржа́вы)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)