Verbum

дацэ́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

Вучонае званне выкладчыка вышэйшай навучальнай установы або супрацоўніка навуковай арганізацыі, якое папярэднічае прафесару, а таксама асоба, якая мае гэта званне.

|| прым. дацэ́нцкі, -ая, -ае.

дацэ́нтравы, -ая, -ае (спец.).

Які накіроўваецца ў руху ад перыферыі да цэнтра.

Дацэнтравая сіла.

дацэнту́ра, -ы, ж.

1. Званне, пасада дацэнта.

Атрымаць дацэнтуру.

2. зб. Дацэнты.

Прысутнічала ўся д.

дацягну́цца, -цягну́ся, -ця́гнешся, -ця́гнецца; -цягні́ся; зак., да чаго.

1. Выцягваючыся, дастаць што-н., дакрануцца да чаго-н.

Д. да столі.

2. Узрастаючы, павялічваючыся, дасягнуць якой-н. мяжы.

Чарга дацягнулася да дзвярэй.

3. Марудна праходзячы, дасягнуць якога-н. тэрміну.

Час дацягнуўся да восені.

4. 3 цяжкасцю дайсці да якога-н. месца (разм.).

Стары ледзь дацягнуўся да ложка.

|| незак. даця́гвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

дацягну́ць, -цягну́, -ця́гнеш, -ця́гне; -цягні́; -ця́гнуты; зак.

1. што. Працягнуць (у 1—3 знач.) да якой-н. мяжы.

Д. руку да паліцы.

Д. провад да вёскі.

Д. песню да канца.

2. каго-што да чаго. Цягнучы, даставіць куды-н., да чаго-н.

Д. бервяно да берага.

3. што і без дап. 3 цяжкасцю дасягнуць, даставіць да якога-н. месца (разм.).

Самалёт ледзь дацягнуў да аэрадрома.

4. што да чаго. Зацягнуць выкананне, прамарудзіць з якой-н. справай (разм.).

Д. здачу залікаў да восені.

5. Пражыць у якім-н. стане да пэўнага часу, падзеі (разм.).

Хворы дацягнуў да вясны.

Д. да зарплаты.

|| незак. даця́гваць, -аю, -аеш, -ае.

дацямна́, прысл.

Да таго часу, калі сцямнее.

Дзеці гулялі д.

да́ча¹, -ы, ж.

1. гл. даць.

2. Порцыя корму на адзін прыём.

Д. аўса.

Сутачная д. сена.

да́ча², -ы, мн. -ы, дач, ж.

Тое, што і лецішча.

Жыць на дачы.

|| памянш. да́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. да́чны, -ая, -ае.

Д. ўчастак.

да́ча³, -ы, мн. -ы, дач, ж. (уст.).

Частка лясніцтва, вылучаная ў самастойную гаспадарку.

Лясныя дачы.

дачака́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.

1. каго-чаго. Праіснаваць, прабыць да з’яўлення чаканага.

Д. перамогі.

Д. цягніка.

2. чаго і без дап. Сваімі паводзінамі давесці сябе да чаго-н. непрыемнага.

З гэтымі махінацыямі ён дачакаецца непрыемнасцей.

Ты ў мяне дачакаешся!