запо́мніцца, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак., каму.
Захавацца, утрымацца ў чыёй‑н. памяці. На ўсё жыццё запомніўся паэту той дзень, калі ў нумары ад 15 мая 1905 года газета «Северо-Западный край» змясціла яго верш «Мужык». «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свянці́ць, свянчу, свенціш, свенціць; незак., што.
Тое, што і свяціць 2. На вербніцу мая маці брала дубец, што распускаўся ў бутэлечцы на акне, свянціла ў касцёле і, вярнуўшыся дадому, сцёбала мяне па нагах і прыгаварвала. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спаві́віч, ‑а і спавіва́ч, ‑а, м.
Доўгая вузкая палоска тканіны, якой спавіваюць маленькіх дзяцей. / у вобразным ужыв. Зямля мая, ты круцішся вякамі — Няўжо не можаш выкруціцца ты? Ты ў спрасаванай атмасферы хмарышся, Спрабуючы парваць спавівачы... Макаль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прагарэ́ць, -ру́, -ры́ш, -ры́ць; -ры́м, -рыце́, -ра́ць; -ры́; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зрабіцца дзіравым ад агню.
Сцяна прагарэла.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Згарэць зусім.
Дровы ў печы прагарэлі.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Гарэць які-н. час.
Ліхтар прагарэў усю ноч.
4. перан. Пацярпець няўдачу ў справе, пераважна грашовай (разм.).
Справа мая прагарэла.
|| незак. прагара́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1, 2 і 4 знач.) і прага́рваць, -аю, -аеш, -ае (да 1, 2 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
неўпрыкме́т, прысл.
Разм. Тое, што і непрыкметна (у 1 знач.). [Пятрусь і Амелька].. пацалаваліся, як родныя, і Амелька неўпрыкмет выцер рукавом набегшую слязу. Краўчанка. Час ляцеў неўпрыкмет — набліжалася мая станцыя. Савіцкі. Лес неўпрыкмет гусцеў — пачалі пракідацца бярозы, сосны, ясені... Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вальпу́ргіеў, ‑іева.
У выразе: Вальпургіева ноч — у старажытных германцаў свята пачатку вясны, якое з 8 ст. адзначалася ў ноч па 1‑е мая, калі, па нямецкіх народных павер’ях, збіраліся ў гарах Гарца ведзьмы і наладжвалі «вялікі шабаш».
[Назва ад каталіцкай святой Вальпургіі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лушпа́йка, ‑і, ДМ ‑пайцы; Р мн. ‑паек; ж.
Разм. Тое, што і лупіна. Ля агню валяліся лушпайкі, крошкі белай.. бульбы. Кулакоўскі. Каб як-небудзь заманіць карову ў двор, мая маці вынесла з хаты ражку лушпаек. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
удваі́х, прысл.
Колькасцю ў дзве асобы рознага полу або істоты ніякага роду. Жнуць удваіх, маці з сынам. Мележ. Са мной ідзе мая дачка З партфелем, поўным кніг. Ёй — да званка, мне да гудка, Спяшаемся ўдваіх. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хлебада́йны, ‑ая, ‑ае.
Паэт. Які дае хлеб, забяспечвае сродкамі для існавання. Дзе мой дом, дзе ты, хата мая, Дзе загон хлебадайнай зямлі? Купала. Спрадвеку драўляная, Як і дрэвы, у зямлю ўрасла. Жыве яна [вёска] З хлебадайнага рамяства. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ха́та ха́та, род. ха́ты ж.;
◊
моя́ ха́та с кра́ю — ничего́ не зна́ю не маё гары́ць — не мне тушы́ць; я не я і ха́та не мая́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)