2.(девушка, достигшая брачного возраста) выда́нніца, -цы ж., дзяўчы́на на выда́нні;
у него́ до́чери уже́ неве́сты у яго́ до́чкі ўжо на выда́нні.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зме́на, -ы, мн. -ы, змен, ж.
1.гл. змяніцца, змяніць.
2. Прамежак часу, пасля заканчэння якога група людзей (якія працуюць, вучацца і пад.) зменьваецца другой такой групай.
Вячэрняя з.
Працаваць у тры змены.
3. Група людзей, што працуе, вучыцца і пад. ў гэты прамежак.
Прыступіла да працы начная з.
4. Той (тыя), хто прыходзіць на змену каму-, чаму-н.
Рыхтаваць сабе змену.
Маладая з.
5. Камплект абутку, адзення, якія час ад часу мяняюцца.
Дзве змены бялізны.
◊
На зменукаму-чаму — услед за кім-, чым-н.; замяніць сабой каго-, што-н.
|| прым.зме́нны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Dum ferrum candet, tundito
Куй жалеза, пакуль яно гарачае.
Куй железо, пока оно горячее.
бел. Куй жалеза, пакуль гарачае, бо як астыне, то не ўкуеш. Куй жалеза, пакуль куецца. Гні асіну, пакуль маладая. Трымай, калі злавіў.
рус. Куй железо, пока горячо. Когда железо кипит, тогда его и ковать. Коси, коса, пока роса, роса долой ‒ и ты до мой. До время/до поры точи топоры, а пройдёт пора, не надо и топора. Пора да время дороже золота.
фр. Il faut battre le fer quand il est chaud (Надо ковать железо, пока оно горячее).
англ. Strike while the iron is hot (Куй железо, пока горячо).
нем. Man soll das Eisen schmieden, solange es heiß ist (Куй железо, пока горячо).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
пе́трыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Разм. Разумець, разбірацца, кеміць. Трахім ані не верыў доктару — надта ж маладзён ён быў, дый каб петрыў хоць што-кольвечы ў хваробах, хіба займаўся б глупствам.Сачанка.[Дземідзенка:] — Можа твая маладая галава лепш за нашыя петрыць.Асіпенка.Ён, Барашкін, не петрыў зусім нічога ў сталеплавільнай справе, калі прыйшоў у цэх.Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дзіва́цкі, ‑ая, ‑ае.
1. Уласцівы дзіваку, такі, як у дзівака. Дзівацкія мары. Дзівацкая натура. □ [Сымон] сваім такім дзівацкім талентам сам захапляўся, [па]глыбляў яго, развіваў, адшліфоўваў.Бядуля.
2. Дзіўны, незвычайны. У групе ішлі і дзве жанчыны: адна маладая ў саламяным капелюшы з дзівацкім заломам наперадзе.Пестрак.[У Астапа] было ў запасе шмат цікавых гісторый .. пра дзівацкія справы баброў.Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упа́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які ўваліўся, запаў унутр чаго‑н. Наперад прабілася высокая, яшчэ маладая жанчына з глыбока ўпалымі вачыма.Якімовіч.«Амерыка»... — паказаў [Міхаль] на свае ўпалыя, худыя грудзі, і сухі кашаль абарваў яго словы.Бялевіч.
2.перан. Аслабелы, слабы (пра голас). Антаніна Аркадзеўна сказала без надзеі, упалым голасам: — Пра гэта вы [Міхаліна і Генадзь] дамоўцеся самі.Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Маладзён, маладзёнак ’малады, малы, малакасос’ (Нас.), ’падлетак, малы’ (Шат.), ’жаніх у час вяселля’ (Касп., Пан.), ’малады хлопец, мужчына’ (Нар. Гом.), ’нядаўна народжанае дзіця’ (КЭС, лаг.). Рус.молодёны ’малады з маладой’, молодён ’немаўля’, ’малады чалавек’, польск.młodzień ’юнак’. Да прасл.mold‑ěnъ < moldъ > малады́ (гл.). Сюды ж маладзёна, маладзёнка ’маладзіца’ ’маладая дзяўчына’ (ТС, Нар. Гом.), маладзёны ’маладыя ў час вяселля’ (паўн.-усх., КЭС).
Устаць — пра ўсіх, многіх або пра ўсё, многае. Фільм канчаўся, і пакрысе аціхала музыка. Паўставалі, застукалі крэсламі людзі.Вышынскі.Высахла папараць, паўставала з зямлі, прычасалася; цяпер яна зусім маладая, бы і не мерла, а толькі змяніла свой колер за зіму.Пташнікаў.
паўстава́ць2, ‑стаю, ‑стаеш, ‑стае.
Незак.да паўстаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АРХІ́ПАЎ Абрам Яфімавіч
(другое прозвішча Спірыкаў; 27.8.1862, в. Ягорава Разанскай вобл. — 25.9.1930),
рускі жывапісец. Правадз.чл. Пецярбургскай АМ (1916). Нар. мастак Рэспублікі (1927). У 1884—86 вучыўся ў Пецярбургскай АМ. Перасоўнік (з 1891), чл. Саюза рус. мастакоў (з 1904), Асацыяцыі мастакоў Расіі (з 1924). З 1894 выкладаў у навуч. установах Масквы. Аўтар карцін: «Па этапах» (1893), «Прачка» (1890-я г.), партрэтаў (пераважна сялян; «Маладая сялянка ў чырвоным», 1925), пейзажаў «Па рацэ Ацэ» (1890), «Лёд прайшоў» (1895) і інш.