◎ По́парсак ’кароткая вяровачка-прывязка ў баране з каблуком’ (Мядзв.). Відаць, да поўраз. паўроза ’матуз, шнур’ (гл.), першапачаткова *по‑паўрозак, вытворнае ад *verzti, гл. мяркуемае *po‑ро©югіькь аналагічнае па утварэнню *motovorzbk ’матузоў, параўн. гродз. матарзак ’абрывак вяроўкі’ (Цых.), рус. мотороска ’шнур, якім прывязвалі кудзелю да прасніцы’ (адносна апошняга гл. Калашнікоў. Этим. иссл., 7, 89–90).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наве́ла 1, ‑ы, ж.
Кароткая аповесць ці апавяданне звычайна пра якую‑н. адну надзею з нечаканым фіналам. Асноўным жанрам дарэвалюцыйнай прозы Якуба Коласа з’яўляецца кароткае апавяданне, або навела. «Полымя». Апавяданне ў адрозненне ад навелы адлюстроўвае не выключныя, інтрыгуючыя падзеі, а самыя звычайныя, будзённыя. А. Макарэвіч.
[Іт. novella.]
наве́ла 2, ‑ы, ж.
У юрыспрудэнцыі — закон, які дапаўняе або часткова замяняе дзеючыя кодэксы законаў. Заканадаўчая навела.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камізэ́лька, ‑і, ДМ ‑льцы; Р мн. ‑лек; ж.
Кароткая адзежына без рукавоў і каўняра, якую надзяваюць на сарочку або блузку. Янаш быў у святочным адзенні. У камашах, новай кашулі і камізэльцы. Няхай. Бабка мая, калі добра прыгледзецца, зусім падобная на маму, толькі маршчын на твары шмат ды адзета не так: яна носіць спадніцу і зверху сарочкі нейкую камізэльку, якую заве кабатам. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спужа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Адчуць страх перад кім‑, чым‑н. Света ўсяго баіцца ў лесе, не толькі мурашак і жаб. Баіцца нават птушак, дзікіх качак учора спужалася — крычала на ўсю Сырніцу. Пташнікаў. [Антось:] — Летняя ноч кароткая, а цягнуць камень праз лес цяжка .. А тут стала займацца на золак, у Сверанаве заспяваў певень, дык нячысцік спужаўся, кінуў камень ды ходу наўцёкі... С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шорт-трэ́к
(англ. short track = літар. кароткая дарожка)
гонкі на каньках па маленькім крузе, абазначаным на хакейнай пляцоўцы (з 1998 г. — алімпійскі від спорту).
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
пара́бала
(гр. parabole = параўнанне)
1) мат. лінія перасячэння круглага конуса плоскасцю, паралельнай якой-н. датычнай плоскасці гэтага конуса;
2) прытча, кароткая казка, анекдот, алегарычнае апавяданне павучальнага зместу.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
коро́ткий
1. каро́ткі;
коро́ткая волна́ радио каро́ткая хва́ля;
коро́ткое замыка́ние эл. каро́ткае замыка́нне;
коро́ткое чутьё охот. каро́ткі нюх;
коро́ткий уда́р воен. каро́ткі ўдар;
2. (дружественный) блі́зкі;
в коро́тких отноше́ниях, на коро́ткой ноге́ у блі́зкіх адно́сінах;
коро́ткое знако́мство блі́зкае знаёмства;
◊
коро́ткая па́мять каро́ткая па́мяць;
коро́ткая распра́ва ху́ткая распра́ва;
ум ко́роток ро́зум каро́ткі;
ру́ки ко́ротки ру́кі каро́ткія;
в коро́тких слова́х у не́калькіх сло́вах;
до́лго ли, ко́ротко ли праз некато́ры час, ці мно́га, ці ма́ла.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фігаро́
(фр. Figaro = імя героя камедыі П. Бамаршэ «Севільскі цырульнік»)
1) перан. спрытны, дасціпны, вынаходлівы чалавек;
2) кароткая вольнага крою жаночая кофтачка, якую надзяваюць на сукенку або блузку.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
экспро́мт
(лац. expromtus = гатовы)
1) твор (паэтычны, музычны), створаны адразу, у момант выканання;
2) кароткая прамова, сказаная без папярэдняй падрыхтоўкі;
3) невялікая музычная п’еса, напісаная ў свабоднай форме.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Камізэ́лька ’кароткая адзежына без рукавоў і каўняра, якую надзяваюць на сарочку або блузку’ (ТСБМ, Шат., Сцяшк., Бес., Тарн., Мядзв., Малч., Гарэц.), камзэ́лька ’тс’ (Сцяшк.; смал., КЭС), камізолка (глус., КЭС), камызэлька (Нік. Очерки; віц., карэліц., Янк. 1, Жд. 2) камузэ́лька (Сцяц.). Запазычана з польск. kamizelka ’мужчынская жилетка пад пінжаком’ < франц. camisole ’каптан’ < італ. camiciola — памяншальнае ад camicia ’кашуля’ < лац. camīsia (Слаўскі, 2, 38–39).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)