на́дта, прысл.
1. Звыш меры, празмерна. Таргаваліся, таргаваліся [купцы], ды ніяк не могуць у цане сысціся: пан, бач, скупы быў і надта даражыўся. Якімовіч. Здаралася не раз, што есці надта хацелася, а мамка не прыносіла. Ядвігін Ш.
2. Вельмі, у вялікай ступені. Святланку гэтыя дні.. [бабуля] не выпускала на вуліцу, бо быў надта моцны мароз. Юрэвіч.
•••
Не надта (што) — не вельмі, так сабе.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перапо́ўніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.
Напоўніць, запоўніць звыш меры. Перапоўніць балон газам. Перапоўніць засекі збожжам. □ Шумны і бесклапотны натоўп перапоўніў.. тэатр. Мікуліч. // перан. Поўнасцю ахапіць, празмерна напоўніць якімі‑н. пачуццямі, перажываннямі і пад. Крыўда і пакуты перапоўнілі Міхаськаву цярплівасць. Якімовіч. Крывавая трагедыя ў Рассеках узварухнула, перапоўніла жахам навакольныя вёскі. Асіпенка.
•••
Перапоўніць чашу (цярпення) — пазбавіць сіл, магчымасці цярпець, выносіць што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
экстрасэ́нс
(ад лац. extra = звыш меры, самы лепшы + sensus = пачуцце, адчуванне)
чалавек, які валодае асобымі біяэнергетычнымі магчымасцямі і звышпачуццёвымі здольнасцямі, якія найчасцей выкарыстоўваюцца для дыягностыкі і лячэння хвароб (параўн. хілер).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
экстрасэ́нс
(ад лац. extra = звыш + sensus = пачуццё, адчуванне)
чалавек, які валодае асобымі біяэнергетычнымі ўласцівасцямі і звышпачуццёвымі здольнасцямі, якія найчасцей выкарыстоўваюцца для дыягностыкі і лячэння хвароб.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
кампле́кт, ‑у, М ‑кце, м.
1. Поўны набор якіх‑н. прадметаў (інструментаў, рэчаў і інш.), якія маюць агульнае прызначэнне і складаюць што‑н. цэлае. Камплект сталярных інструментаў. Камплект падручнікаў. Камплект боепрыпасаў. Камплект Вялікай Савецкай Энцыклапедыі. □ Гарміза павінен быў справіць Арыне абутак, поўны камплект адзежы. Колас.
2. Устаноўленая колькасць асоб, якія патрабуюцца або дапускаюцца куды‑н. па штату. Камплект вучняў. Камплект рабочых. Залічыць звыш камплекту.
[Ад лац. completus — поўны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Набахту́рываць ’прагна піць, звыш меры наліваць што-н. (Нас.), nabachturyć ’напаіць гарэлкай’ (Пятк. 2, 200), набах‑ тэрыць ’наліць вельмі поўна’ (любан., Нар. сл.), укр. набахту́‑ рити ’набіць лухтой, дробяззю (галаву)’, сюды ж, магчыма, славац. nabachtany ’добра наедзены’, польск. nabechtywać ’нагаворваць, паклёпнічаць, пляткарыць’, балг. набъхтвам ’біць, лупцаваць’ і іншыя экспрэсіўныя ўтварэнні з падобнай семантыкай. Утворана ад *бахту́рыць, параўн. бахтиць (гл.) з нарашчэннем ‑ур‑© адносна славац., польск. і балг. гл. Махэк₂ (41, да bäcat ’біць’), Брукнер (19, да bach).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перасы́паць, -плю, -плеш, -пле; -ы́п; -паны; зак., што.
1. Насыпаць у другое месца.
П. збожжа ў мяшкі.
2. і чаго. Насыпаць звыш меры.
П. цукру ў чай.
3. чым. Насыпаць што-н. паміж чым-н.
П. адзенне нафталінам.
4. Разабраўшы, сабраць нанава, замяніўшы пашкоджаныя часткі.
П. хлеў.
5. перан., чым. Перапоўніць (мову) якімі-н. спецыфічнымі зваротамі, словамі і пад.
П. апавяданне дыялектызмамі.
|| незак. перасыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. перасыпа́нне, -я, н. (да 1, 3, 4 і 5 знач.) і перасы́пка, -і, ДМ -пцы, ж. (да 1, 3 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
norma
norm|a
ж.
1. норма;
~a pracy — норма выпрацоўкі;
ponad ~ę — звыш нормы;
2. стандарт;
~y moralne — маральныя стандарты
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
гіпертані́я
(ад гр. hyper = над, звыш + tonos = напружанне)
1) павышэнне крывянога ціску (проціл. гіпатанія 1);
2) хвароба, якая выражаецца ў павышэнні крывянога ціску ў артэрыяльных сасудах.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
вы́дача ж., в разн. знач. вы́дача ж.; (товаров — ещё) о́тпуск м.;
в. пасве́дчанняў — вы́дача удостовере́ний;
в. злачы́нцаў — вы́дача престу́пников;
в. тава́раў — вы́дача (о́тпуск) това́ров;
в. праду́кцыі звыш пла́на — вы́дача проду́кции сверх пла́на;
вялі́кая в. — больша́я вы́дача
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)