наме́сніца, ‑ы, ж.
1. Жан. да намеснік (у 1, 2 знач.).
2. Памочніца настаяцельніцы ў жаночым манастыры.
3. Жонка намесніка (у 4, 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парфу́ма, ‑ы, ж.
Разм. Духі, адэкалон. Жонка ўсміхнулася. Падала флакон з парфумаю «Лілія». Баранавых. Адзенне аддавала даўно забытымі пахамі жаночай пекнаты і парфумы. Мурашка.
[Фр. parfums.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рыба́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
1. Жан. да рыбак.
2. Жонка рыбака. Доўга рыбачка ў сяле Будзе адна сумаваць. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
старажы́ха, ‑і, ДМ ‑жысе, ж.
Разм.
1. Жонка стоража.
2. Старожка (у 2 знач.). Цётка Палашка была старажыхай строгай, не патурала свавольнікам. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сугне́й, ‑я, м.
Нелюдзень, дзіклівы, пануры чалавек. Жонка яго чакала трэцяга дзіцяці, ён жа [Ракуцька] стаў, як сугней, угнуў галаву і ўсё маўчаў, маўчаў. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Маля́р ’рабочы, які беліць, фарбуе дамы, памяшканні’ (ТСБМ, Касп., Бяльк.), ’дрэнны мастак’, ’мастак’ (Грыг., Нас.), маляровая, маляровачка, маляры́ха ’жонка мастака’, маляроўна ’дачка мастака’, маля́рня ’майстэрня’ (Нас.), ст.-бел. маляръ, маларъ, малеръ, малерь, молеръ ’жывапісец’ (XV ст.) запазычана са ст.-польск. malarz, malerz ’тс’, якое з с.-в.-ням. mālaere, mālaer (Булыка, Лекс. запазыч., 160; Карскі, Труды, 312; Кюнэ, 75; Чартко, Бел. лінгв. зб., 151). Параўн. таксама польск. malarzowa, malarka ’жонка мастака’, malarnia ’майстэрня’, malarz pokojowy ’маляр’ (Варш. сл., 2, 856).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ігу́менша ’жанчына (тоўстая, непаваротлівая)’ (Мат. Гом.). Фемінатыў на ‑ш‑а ад ігумен (гл.). Семантычны зрух у напрамку ’жонка ігумена’ → ’увогуле тоўстая непаваротлівая жанчына’; параўн. падобную трансфармацыю калуж. и́гумен ’жартаўлівая назва старога чалавека’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бландзі́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Жанчына са светлымі валасамі. [Цёця Каця Гарлахвацкаму:] Мне здавалася раней, што ваша жонка чарнявай.. адно ж яна бландзінка. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адукава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; зак., каго.
Даць каму‑н. адукацыю, выхаванне; навучыць. [Кузьма:] — Настачка, якая ты цяпер харошая! Адукаваць цябе, што гэта будзе за жонка! Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сакратары́ха, ‑і, ДМ ‑рысе, ж.
Разм. Жонка сакратара. Сакратарысе, відаць, стала няёмка, што патурбавала такой недарэчнай просьбай заслужаную настаўніцу, і яна хуценька развіталася. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)