бел. Пазнаюць нашу дачку і ў андарачку. Пазналі б у лядзе, а не ў нарадзе. Малы жук, а пары сабе шукае. Малы Кузьма, ды высокая яму цана.
рус. Полюбите нас чёрненькими, а беленькими всяк полю бит. Полюби-ка нас в черне, а в красне-то и всяк полюбит. Корми меня в весну, а в осень я и сам сыт буду.
фр. Il faut aimer ses amis avec leurs défauts (Надо любить своих друзей с их недостатками).
англ. Choose your wife on Saturday, not on Sunday (Выбирай жену в рабочий день, а не в воскресенье).
нем. Freunde in der Not gehen zehn auf ein Lot (Друзья в беде идут десять на лот).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
angel
[ˈeɪndʒəl]
n.
1) анёл -а m.
2) Poet. вясту́н -а́m.
the angels of spring — вестуны́ вясны́
3) дух (до́бры або́ злы)
Every man has a good and a bad angel — Ко́жны чалаве́к ма́е свайго́до́брага й зло́га ду́ха
4) Figur. анёлак -ка m.
She is an angel — Яна́ — сапра́ўдны анёлак
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
паласа́ж., в разн. знач. полоса́;
чарназёмная п. — чернозёмная полоса́;
п. агню́ — воен. полоса́ огня́;
п. рэа́кцыі — полоса́ реа́кции;
п. до́брага надво́р’я — полоса́ хоро́шей пого́ды;
газе́тная п. — газе́тная полоса́;
○ п. адчужэ́ння — ж.-д., уст. полоса́ отчужде́ния;
п. адво́ду — ж.-д. полоса́ отво́да;
узлётна-паса́дачная п. — взлётно-поса́дочная полоса́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
нагуля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак.
1.што і чаго. Пасучыся, стаць тлустым, прыбавіць у вазе (пра жывёлу). //Разм. Ад спакойнага, добрага жыцця стаць, зрабіцца поўным, тлустым (пра чалавека).
2.што. Разм. Гуляючы, набыць што‑н. Нагуляць апетыт.//каго-што. Груб. Стаць цяжарнай, нарадзіць дзіця, не будучы замужам. — Хэ, — абазваўся другі голас, — ціхая-ціхая [Люба], а чэрава нагуляла.Чорны.
3.што і чаго. Разм. Гуляючы ў якую‑н. гульню, выйграць што‑н. Нагуляць грошай.
4.Разм. Правесці нейкі час гуляючы; нагуляцца (у 1 знач.). Па Федзьку выходзіў бацька з папружкаю. — Я вось табе нагуляю, — гаварыў ён, складваючы папружку ўдвая.Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пакры́ўдзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак.; каго.
1. Прычыніць крыўду каму‑н.; несправядліва паставіцца да каго‑н. Валя адмоўчвалася, яна не адважвалася расказаць пра выпадкова пачутую размову, каб не пакрыўдзіць дзяўчыны.Шахавец.[Сакратару райкома] трэба было ў многіх пабываць у гасцях, каб нікога не пакрыўдзіць.Шамякін.
2. Абдзяліць каго‑н. чым‑н., даць менш, чым патрэбна. [Лявон:] Пасаг мяне мала цікавіць, што бацька дасць дачцэ, з тым я і згодзен буду. Ён жа не захоча пакрыўдзіць сваёй дачкі — дзесяцін нейкіх дзесяць павінен даць.Козел.— З харчамі хлапчука, можа, пан і не пакрыўдзіць, а з аплатай сына абышлі...Пальчэўскі.
•••
Мухі не пакрыўдзіць — пра добрага, спакойнага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ссадзі́ць, ссаджу, ссадзіш, ссадзіць; зак., каго.
1. Зняць адкуль‑н., дапамагчы сысці ўніз. Андрэй ссадзіў дзяўчыну з каня, узяўшы, як малое дзіця, пад пахі.Лобан.Дзеда Тодара ссадзілі са сцэны. Гушкалі, крычалі: «Брава!»Пташнікаў.//перан. Збіць, прымусіць адступіць таго, хто дзе‑н. засеў, умацаваўся. Уночы чырвонаармейская часць боем ссадзіла немцаў з шашы.Чорны.
2. Даць магчымасць або прымусіць выйсці (з поезда, трамвая і пад.). Малышаву стала неяк шкада .. [бабульку], ён не толькі паказаў дарогу, а і пасадзіў яе ў трамвай, папярэдзіўшы кандуктарку, каб тая, дзе трэба, ссадзіла старую.Хадановіч.— Шкада, — сказаў дырэктар. — Без білета хлопец, зайцам паехаў, ссадзяць, чаго добрага!Нядзведскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стараве́р, ‑а, м.
Чалавек, які належаў да адной з рэлігійных груп, што не прынялі царкоўных рэформ 17 ст. у Расіі і варожа адносіліся да афіцыйнай праваслаўнай царквы. Хоць .. [пісар] чалавек і малады, — яму толькі дваццаць восем гадоў, — але барада вырасла, як у добрага старавера.Колас.[Лявон:] А чаму стараверы выйгралі [справу па судзе], хоць пазней за бацькавага дзеда ў Барках пасяліліся?Купала.Дзяды дзядоў хадзілі стараверамі, Народы гладзілі чарней ад засланкі.Барадулін.//перан. Чалавек, які прытрымліваецца ўстарэлых звычаяў, прывычак, густаў і пад. Літаратурныя стараверы, эстэтычны густ якіх выхаваўся па папулярным шырспажыве, не зразумеўшы тое новае, што выходзіць з-пад пяра мастака, накідваюцца на яго з абвінавачваннямі.Пшыркоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шчу́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
1. Датыкацца, мацаць што‑н. з мэтай агляду, даследавання. Грыша нейкім дроцікам пачаў шчупаць верх скрыначкі...Якімовіч.А то, чаго добрага, скажуць: во, Красанок адправіў жонку на пагулянкі, а сам і карову доіць і курэй шчупае.Гроднеў.//перан.Разм. Уважліва разглядваць што‑н. Гудзілка быстра ўскідае неспакойныя вочкі, як бы шчупае Свірыдавы мыслі і стан яго душы.Колас.
2.перан.Разм. Асцярожна, незаўважна, непрыкметна старацца даведацца пра каго‑н., выведаць у каго‑н. што‑н. Доўга гаманіў Базыль ды аб усім патроху; гэтым ён шчупаў цвёрды, моцны грунт самасвядомасці.Нікановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ГАРАСКО́П
(грэч. hōroskopos літар. які назірае час),
табліца ўзаемнага размяшчэння планет і зорак на пэўны момент часу для зададзенага месца. Па гараскопе робяцца спробы прадказваць лёс чалавека, рысы яго характару, здароўе, кар’еру і інш. Гараскоп складаюць на канкрэтнага чалавека (індывідуальны), на дзяржаву, горад, прадпрыемства (мунданны), на пачатак якой-н. дзейнасці ці каб атрымаць адказ на пэўнае пытанне (характарны), на які-н. перыяд жыцця чалавека (салярны, планетарны, звязаны з Месяцам і інш.).
Першыя гараскопы складалі ў Вавілоне ў 5 ст. да н.э. Прадказанні першапачаткова мелі агульны характар. Удасканаленне гараскопа вяло да большай канкрэтызацыі. Цікавасць да складання гараскопа патрабавала добрага ведання астраноміі і стымулявала яе развіццё. Гараскоп змяшчае камбінацыю вял. колькасці элементаў (знакаў задыяка, нябесных дамоў, планет, зорак і інш.), якія знаходзяцца ў неперарыўным руху і, зафіксаваныя ў пэўны момант часу, даюць своеасаблівую матрыцу, што даследуецца астролагамі. Гл. таксама Астралогія.